Wat is foliumzuur? Werking & bijwerkingen

Foliumzuur is vitamine B11 en zeker voor de zwangerschap heb je extra foliumzuur nodig. In dit artikel leer je wat foliumzuur is, de werking ervan en mogelijke foliumzuur bijwerkingen van dit voedingssupplement.

Er is geen twijfel over dat foliumzuur heel belangrijk is. Hoewel het misschien het meest bekend is vanwege zijn invloed op de prenatale gezondheid en de ontwikkeling van de neurale buis, is deze essentiële vitamine B bij zoveel meer betrokken.

Van het ondersteunen van de gezondheid van het hart tot het verbeteren van de hersenfunctie, foliumzuur is een in water oplosbare voedingsstof waarvan je zeker wilt weten dat je er voldoende van binnenkrijgt.

Waar is foliumzuur goed voor? Wat doet foliumzuur in het lichaam? Waarom zou je foliumzuur nemen?

Laten we deze vragen één voor één beantwoorden en onderzoeken hoe deze belangrijke vitamine de gezondheid kan beïnvloeden.

Wat is foliumzuur?

Folaat en foliumzuur zijn vormen van vitamine B9 die worden gebruikt bij tekorten en om zwangerschapscomplicaties te voorkomen. Veel voedingsmiddelen bevatten foliumzuur of hebben er foliumzuur aan toegevoegd.

Voedingsmiddelen die van nature veel foliumzuur bevatten zijn onder andere bladgroenten, okra, asperges, bepaalde fruitsoorten, bonen, gist, paddenstoelen, dierlijke lever en nieren, sinaasappelsap en tomatensap. Foliumzuur is ook verkrijgbaar als supplement en wordt vaak gebruikt in combinatie met andere B-vitamines.

Foliumzuur wordt gebruikt voor het voorkomen en behandelen van een laag foliumzuurgehalte in het bloed (foliumzuurtekort) en een hoog homocysteïnegehalte in het bloed (hyperhomocysteïnemie). Vrouwen die zwanger zijn nemen foliumzuur om ernstige geboorteafwijkingen zoals spina bifida te voorkomen.

Folaat en foliumzuur zijn vormen van vitamine B9.

Foliumzuur werking

Folaat en foliumzuur zijn dus synoniemen voor vitamine B9, en heeft een onmiskenbare werking op meerdere aspecten van onze gezondheid. De foliumzuur werking is namelijk essentieel voor het lichaam en draagt bij aan de productie van nieuwe cellen, vooral tijdens periodes van snelle groei zoals zwangerschap en kindertijd.

Deze functie is bijzonder belangrijk voor de vorming van het ruggenmerg en de hersenen van een ongeboren kind, daarom wordt het sterk aangeraden voor vrouwen die zwanger zijn of proberen te worden.

Daarnaast ondersteunt de werking van folaat de vorming van rode en witte bloedcellen. Het helpt bij het voorkomen van bepaalde types van bloedarmoede, die kunnen ontstaan als het lichaam onvoldoende rode bloedcellen produceert.

Onderzoek wijst uit dat een foliumzuur tekort ernstige gevolgen kan hebben, zoals vermoeidheid, pijnlijke mondzweren en zelfs een verhoogd risico op geboorteafwijkingen – zoals hartproblemen, neurale buisdefecten, spina bifida en anencefalie.

Waarom foliumzuur tijdens zwangerschap?

Foliumzuur is de synthetische vorm van foliumzuur die in de meeste prenatale vitamines, supplementen en verrijkte producten zit. Foliumzuur voor de zwangerschap wordt vaak aanbevolen door veel artsen om ervoor te zorgen dat aan de foliumzuurbehoefte wordt voldaan en om te beschermen tegen zwangerschap gerelateerde complicaties.

Al sinds de jaren ’90 worden vrouwen met een geschiedenis van zwangerschappen met neuraalbuisdefecten aangeraden om dagelijks foliumzuur in te nemen vanaf het moment dat ze een zwangerschap plannen.

In een poging om gevaarlijke geboorteafwijkingen te voorkomen die veroorzaakt worden door een tekort aan foliumzuur, hebben inmiddels 53 landen strenge regels ingesteld die soms zelfs voedingsmiddelen fabrikanten verplichten om bepaalde producten te verrijken met foliumzuur.

Foliumzuur kan geboorteafwijkingen voorkomen.

Wat doet foliumzuur nog meer?

Studies suggereren dat foliumzuur ook in verband wordt gebracht met een verbeterde cognitieve functie en bescherming tegen depressie en de ziekte van Alzheimer. Het kan ook helpen om sterke botten te ondersteunen, symptomen van het rustelozebenen-syndroom te verminderen en de gezondheid van het zenuwstelsel te bevorderen.

Het best geteste foliumzuur supplement

Bekijk Product

Wat is het verschil tussen folaat en foliumzuur?

Hoewel de termen folaat en foliumzuur vaak door elkaar worden gebruikt, zijn er zeker verschillende verschillen tussen de twee. Folaat komt van nature voor in voedingsmiddelen zoals fruit, groenten en peulvruchten.

Foliumzuur daarentegen is de synthetische vorm van foliumzuur en kan worden ingenomen als supplement of in verrijkte producten zoals verrijkte bloem, pasta, ontbijtgranen, brood en rijst.

Waarom is folium het beste foliumzuur? Interessant genoeg hebben sommige onderzoeken aangetoond dat foliumzuur beter wordt opgenomen dan folaat uit voedingsbronnen. Een onderzoek gepubliceerd in het American Journal of Clinical Nutrition ontdekte dat folaat in voedsel ongeveer 78 procent zo biologisch beschikbaar is als foliumzuur.

Als je veel voedingsmiddelen met een hoog foliumzuurgehalte eet, is er geen reden om een supplement aan te vullen met 100 procent of meer van je dagelijks aanbevolen foliumzuurbehoefte. Voor multivitamines en andere supplementen met foliumzuur is ongeveer 15 tot 20 procent van de dagelijks aanbevolen hoeveelheid foliumzuur voldoende.

Gefermenteerd foliumzuur verdient ook de voorkeur. Fermentatie is een proces van voorvertering dat ongemetaboliseerde opbouw van foliumzuur kan voorkomen.

Je bord vullen met folaatbronnen is de beste optie om aan je dagelijkse behoefte te voldoen, omdat deze voedingsmiddelen ook veel andere essentiële voedingsstoffen bevatten die belangrijk zijn voor de gezondheid.

Hoewel foliumzuur supplementen een nuttig hulpmiddel kunnen zijn om een foliumzuur tekort te voorkomen, kunnen de meeste mensen met voldoende voedingsstoffenrijk folaat en foliumzuurrijke voedingsmiddelen aan hun dagelijkse foliumzuurbehoefte voldoen, terwijl ze ook een scala aan andere cruciale vitaminen en mineralen binnenkrijgen.

Voordelen

Foliumzuur draagt bij aan een gezonde zwangerschap en vermindert de kans op geboorteafwijkingen, bloedarmoede en premature geboortes. Het speelt een rol in hartgezondheid door homocysteïneniveaus te reduceren, terwijl het ook de sterkte van botten bevordert en het risico op osteoporose verlaagt. Hieronder nemen we de voordelen van foliumzuur met je door.

1. Bevordert een gezonde zwangerschap

Vanwege zijn betrokkenheid bij de DNA-synthese en belangrijke enzymatische reacties is foliumzuur een essentieel onderdeel van een zwangerschapsdieet.

Tijdens de zwangerschap neemt de behoefte aan foliumzuur zelfs toe om de groei en ontwikkeling van de foetus te ondersteunen. Veel professionals in de gezondheidszorg raden zelfs aan om al voor de zwangerschap te beginnen met suppletie of meer foliumzuur te eten om geboorteafwijkingen te voorkomen.

Een van de bekendste voordelen van foliumzuur is dat het het risico op neurale buisdefecten vermindert die de hersenen, de ruggengraat of het ruggenmerg kunnen aantasten. Onderzoek suggereert echter dat het voldoen aan je foliumzuurbehoefte ook het risico op bloedarmoede, vroeggeboorte en zwangerschapscomplicaties kan verminderen.

Onderzoek suggereert ook dat het nemen van voedingssupplementen met foliumzuur en ijzer een laag hemoglobinegehalte of bloedarmoede bij de bevalling kan voorkomen.

2. Ondersteunt de gezondheid van het hart

Studies tonen aan dat foliumzuur de gezondheid van het hart ondersteunt en zou kunnen helpen het risico op hartaandoeningen te verminderen.

Hogere niveaus van foliumzuur zijn gekoppeld aan lagere niveaus van homocysteïne, een soort aminozuur dat kan bijdragen aan de vorming van bloedstolsels en kan leiden tot vernauwing en verharding van slagaders.

Het verhogen van je foliumzuurinname kan mogelijk helpen bij het verlagen van het homocysteïnegehalte om hartaandoeningen te voorkomen.

3. Bouwt sterke botten

Verhoogde homocysteïneniveaus worden niet alleen in verband gebracht met een groter risico op hartaandoeningen, maar kunnen ook invloed hebben op de gezondheid van de botten. Onderzoeken tonen aan dat foliumzuur het homocysteïnegehalte kan verlagen en de snelheid van de botstofwisseling kan beïnvloeden om een betere gezondheid van de botten te bevorderen.

Een onderzoek uit 2014 suggereert dat een verhoogd plasma homocysteïne in verband wordt gebracht met een verlaagd foliumzuurgehalte en een verminderde botmineraaldichtheid. Bovendien toonde een ander onderzoek, gepubliceerd in de New England Journal of Medicine, aan dat hogere homocysteïnespiegels een risicofactor waren voor osteoporotische breuken bij oudere volwassenen.

4. Verbetert de cognitieve functie

Lage niveaus van foliumzuur, samen met andere B-vitamines zoals vitamine B12, worden in verband gebracht met cognitieve achteruitgang en dementie. Uit een onderzoek gepubliceerd in het American Journal of Clinical Nutrition bleek zelfs dat een lage foliumzuurstatus in verband werd gebracht met een verminderde cognitieve functie bij ouderen.

Een onderzoek uit 2016 concludeerde dat foliumzuur supplementatie in staat was om de cognitieve functie effectief te verbeteren bij oudere volwassenen met een milde cognitieve stoornis. Uit een ander onderzoek uit 2005 bleek ook dat een hogere inname van foliumzuur verband hield met een lager risico op het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer.

Verder lezen over: Wat doet foliumzuur?

5. Invloed op het rustelozebenen-syndroom

Het rustelozebenensyndroom is een aandoening die wordt gekenmerkt door de drang om de benen te bewegen, vooral ‘s nachts. Hoewel iedereen last kan hebben van het rustelozebenensyndroom, zijn zwangere vrouwen vatbaarder voor het ontwikkelen van de aandoening.

Studies tonen aan dat een laag foliumzuurgehalte in verband kan worden gebracht met de ontwikkeling van het rustelozebenensyndroom, vooral tijdens de zwangerschap. Volgens een artikel in Alternative Medicine Review kan het toedienen van foliumzuur helpen om de symptomen van het rustelozebenensyndroom te verminderen.

Hoeveel foliumzuur per dag?

De meeste volwassenen hebben ongeveer 400 microgram foliumzuur per dag nodig, maar voor vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven stijgt de dagelijkse behoefte tot respectievelijk 600 microgram en 500 microgram.

De dosis foliumzuur kan variëren van 100-800 microgram en de meeste prenatale vitamines bevatten over het algemeen 600-800 microgram foliumzuur per portie.

Hoeveel foliumzuur is te veel? Als je je foliumzuur uit gezonde, volwaardige voedingsbronnen haalt, zoals fruit en groenten, is het risico op een overdosis foliumzuur minimaal.

Het nemen van grote hoeveelheden foliumzuur in supplementen of het eten van veel voedingsmiddelen die rijk zijn aan foliumzuur kan echter het risico op nadelige bijwerkingen verhogen. Daarom kun je het het beste houden bij minder dan 1.000 milligram per dag uit verrijkte voedingsmiddelen en/of supplementen.

Tot wanneer foliumzuur bij zwangerschap?

Je kunt met foliumzuur stoppen zodra je 10 weken zwanger bent, aangezien het in principe niet langer nodig is. Dit komt neer op 8 weken na de bevruchting, hoewel je het als 10 weken aanduidt. Bij het meten van een zwangerschap wordt namelijk de eerste dag van de laatste menstruatie als referentie genomen.

Vanaf dit punt kun je zonder problemen de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden voedingsmiddelen consumeren. Als je dat wilt, kun je echter nog steeds Foliumzuur blijven slikken tijdens de zwangerschap, omdat er geen risico’s aan verbonden zijn.

Zelfs als je al geruime tijd probeert zwanger te worden, is het nog steeds belangrijk om Foliumzuur te blijven innemen. Dit geldt zelfs als het maanden, een jaar of zelfs langer duurt.

Het best geteste foliumzuur supplement

Bekijk Product

Waar zit foliumzuur in?

Idealiter haal je het grootste deel van je foliumzuur uit natuurlijke, volwaardige voedingsbronnen zoals fruit, groenten en peulvruchten. Deze voedingsrijke voedingsmiddelen leveren niet alleen foliumzuur, maar zijn ook rijk aan andere vitaminen en mineralen die je lichaam nodig heeft.

Foliumzuur zit meestal in fruit, groenten en peulvruchten, waaronder spinazie, asperges, avocado’s en bonen. Het komt ook van nature voor in runderlever, een voedingsrijk ingrediënt dat tot 54 procent van je dagelijkse foliumzuurbehoefte kan leveren.

Foliumzuur daarentegen komt voor in verrijkte producten, wat betekent dat het is toegevoegd aan het eindproduct om de voedingsstoffeninhoud te verhogen. Enkele van de beste bronnen van foliumzuur zijn rijst, brood, pasta en ontbijtgranen.

Hoewel de exacte hoeveelheden nogal kunnen variëren, bevatten de meeste tussen de 25 en 50 procent van de dagelijks aanbevolen waarde.

In sommige gevallen kunnen supplementen nodig zijn, vooral als je een verhoogde behoefte hebt of problemen hebt met de opname van voedingsstoffen.

Als je besluit om een supplement te gebruiken, kies dan voor L-methylfolaat in plaats van foliumzuur tabletten. Dit is de biologisch actieve vorm van foliumzuur en sommige onderzoeken suggereren dat het sommige risico’s van een hoge inname van foliumzuur kan verminderen.

Zorg er daarnaast voor dat je een scala aan foliumzuurrijke groenten en fruit in je dieet opneemt om er zeker van te zijn dat je aan je behoefte aan micronutriënten voldoet.

Te veel of een foliumzuur tekort

Te weinig of te veel foliumzuur binnenkrijgen kan schadelijk zijn voor de gezondheid. Een foliumzuur tekort kan symptomen veroorzaken als foliumzuuranemie, zwakte, hoofdpijn en vermoeidheid. Omgekeerd kan een overvloed aan foliumzuur ook schadelijk zijn en symptomen veroorzaken als krampen, diarree en verwarring.

Laten we eens wat dieper ingaan op deze belangrijke balans en hoe te veel of te weinig je gezondheid kan beïnvloeden.

Foliumzuur tekort op zichzelf is ongewoon. Omdat het meestal voortkomt uit oorzaken zoals een slecht dieet, alcoholisme of problemen met de opname van voedingsstoffen, wordt een foliumzuurtekort vaak gevonden in combinatie met andere tekorten aan voedingsstoffen.

Bloedarmoede door foliumzuurgebrek (bekend als megaloblastaire anemie) is het belangrijkste klinische teken van een tekort aan foliumzuur en vitamine B12.

Megaloblastaire anemie resulteert in de productie van rode bloedcellen die abnormaal en groot zijn, wat symptomen veroorzaakt als:

• Zwakte
• Vermoeidheid
• Bleke huid
• Hoofdpijn
• Prikkelbaarheid
• Voortijdig grijs worden van het haar
• Achterblijvende groei
• Kortademigheid
• Hartkloppingen
• Concentratieproblemen
• Gewichtsverlies
• Misselijkheid

Zwangeren en vrouwen in de vruchtbare leeftijd, mensen met een alcoholverslaving en mensen met malabsorptieve stoornissen lopen het grootste risico op een foliumzuurtekort. Foliumzuurtekort bij ouderen is ook een probleem, vooral bij mensen met een slecht dieet of verminderde eetlust.

De conventionele behandeling van een foliumzuurtekort bestaat meestal uit het verhogen van het foliumzuurgehalte door het dieet aan te passen en soms een foliumzuursupplement te nemen. Het is ook belangrijk om andere tekorten aan voedingsstoffen te diagnosticeren en te corrigeren, zoals een tekort aan vitamine B12.

Als je je foliumzuur uit volwaardige voedingsbronnen haalt, hoef je je geen zorgen te maken dat je te veel foliumzuur uit je voeding haalt. Als je echter voedingssupplementen met foliumzuur neemt, is het belangrijk om je aan de aanbevolen dosering te houden.

Nadelige bijwerkingen van te veel foliumzuur zijn onder andere:

• Krampen
• Diarree
• Verwardheid
• Huidreacties
• Epilepsie
• Veranderingen in geslachtsdrift
• Moeite met slapen
• Stemmingswisselingen

Foliumzuur bijwerkingen

Hoewel foliumzuur over het algemeen als veilig wordt beschouwd en essentieel is voor verschillende lichaamsfuncties, kunnen bij het innemen van hoge doseringen enkele bijwerkingen optreden. Het is belangrijk om te weten dat de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor volwassenen 400 microgram is, terwijl voor zwangere vrouwen dit 600 microgram is.

Bij inname van extreem hoge doseringen, meer dan 1000 microgram per dag, kunnen bijwerkingen zoals buikpijn, huidreacties, slapeloosheid, verwarring en prikkelbaarheid optreden. Langdurige hoge doseringen kunnen ook leiden tot vitamine B12-tekort, wat kan resulteren in ernstige neurologische problemen.

Bovendien kan het regelmatig innemen van hoge doses foliumzuur de effectiviteit van bepaalde medicijnen, zoals anti-epileptica en methotrexaat (een medicijn voor reumatoïde artritis en bepaalde vormen van kanker), verminderen.

Daarnaast kan overmatig gebruik van foliumzuur bij ouderen een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en kanker met zich meebrengen. Dit is de reden waarom het altijd het beste is om een arts of diëtist te raadplegen voordat u begint met het innemen van hoge doseringen foliumzuur, zelfs als dit in supplementvorm is.

Conclusie

Foliumzuur is ongelooflijk belangrijk voor bijna elk aspect van de gezondheid, waaronder de productie van rode bloedcellen en het ondersteunen van de ontwikkeling in de vroege zwangerschap, dus als je vermoedt dat je een tekort hebt, is het belangrijk om met je arts te praten en je bloedwaarden te laten testen.

Idealiter zou je ernaar moeten streven om het grootste deel van je foliumzuur binnen te krijgen via natuurlijke voedingsbronnen, zoals fruit, groenten of peulvruchten. In sommige gevallen is echter aanvullend foliumzuur supplement voor mannen en vrouwen nodig, vanwege problemen met de absorptie of een verhoogde behoefte aan voedingsstoffen.

Als je besluit om een supplement te gebruiken of verrijkt voedsel te eten om aan je behoeften te voldoen, zorg er dan voor dat je niet te veel foliumzuur binnenkrijgt om mogelijke bijwerkingen van foliumzuur te voorkomen. Daarnaast zijn er uitstekende multivitaminen met voldoende foliumzuur.