Bevat onze voeding minder vitamines dan vroeger?

Zaten er vroeger meer voedingsstoffen in ons eten dan nu?

‘Vroeger zaten er meer vitamines en mineralen in onze eten dan nu’. Onze voeding is volgens veel mensen minder voedzaam nu dan dat het vroeger was. Is dit wel waar? Je leest hier in dit artikel meer over deze stelling.

Minder vitamines feit of fabel?

Dat mensen minder vitamines en mineralen binnen krijgen door dagelijkse voeding is een feit. Door een voedingspatroon wat is veranderd, de soms dalende hoeveelheid vitaminen en mineralen in onze gewassen kunnen redenen hiervoor zijn. De kwaliteit van de bodem bepaalt vaak de hoeveelheid vitaminen en mineralen in de gewassen. In dit artikel gaan we op deze twee aspecten in.

De voedingswaarde of de voedingsstoffensamenstelling is de benaming voor de hoeveelheid vitaminen en mineralen in bepaald voedsel.

Door de NEVO in Nederland worden van veel geconsumeerde producten de voedingswaarde bijgehouden. De voedingswaarde van bepaalde producten zijn in dit systeem zelf terug te vinden. In dit systeem kun je terug vinden welke vitaminen en mineralen en in welke hoeveelheid terugkomen in producten zoals brood, appels en broccoli.

Het Louis Bolk Instituut heeft een vergelijking gemaakt op basis van de NEVO tabel met gegevens uit 1980 en 2016. Hieruit bleek dat bij 24 tot 51% de waarden van diverse mineralen in producten is afgenomen. Ook zijn er weinig voedingsmiddelen waarbij deze waardes zijn gestegen.

Elders over de wereld

Niet alleen in Nederland maar ook bij andere landen worden deze gegevens gemeten. Een Amerikaans en Engels onderzoek bekeek van verschillende gewassen de vitamine en mineraal gehaltes door de jaren heen. Een daling in de vitamine- en mineraalgehaltes werd bij beiden onderzoeken aangetoond. Deens onderzoek kwam niet met dezelfde conclusie. Hier zagen ze namelijk geen significante verschillen bij groenten in de mineraalgehaltes.

Wetenschappelijk onderzoek wordt door de jaren heen gedaan om van groente en fruit de voedingswaarde te onderzoeken. Resultaten hiervan zijn moeilijk te vergelijken omdat onderzoeken op verschillende manieren worden uitgevoerd en worden gemeten met andere methodes. Voor de ene voedingsstof is het lastig te bepalen of de waarde dalen waar andere voedingsstoffen een significante daling laten zien in het voedingswaarde gehalte.

Lees ook: Wat is anthocyanine?

Een Engels onderzoek uit 1997 onderzocht of tussen 1930 en 1980 bij 20 gewassen of er verschillen waren in de voedingswaarde. Uit onderzoek werd aangetoond dat de concentraties van natrium, koper, magnesium en calcium bij groentes daalden. Bij fruit daalden de concentraties kalium, koper, ijzer en magnesium. Het onderzoek is wel gedateerd maar maakt wel een trend duidelijk.

De afgelopen 50 jaar waren er in Engeland de volgende afnames te zien: fosfor (-6%), natrium (-43%), ijzer (-22%), koper (-81%), magnesium (-35%) en calcium (-19%). Afnames van ijzer (-32%), magnesium (-21%) en calcium (-30%) zijn in de Verenigde Staten waargenomen.

Wat is de mogelijke verklaring voor deze daling?

Een rapport over de achteruitgang van voedingsstoffen in ons eten is geschreven door onderzoekers in Wageningen. De mogelijke verklaringen worden hieronder toegelicht. Mogelijke verklaringen worden ook in het Louis Bolk rapport besproken.

Bodemkwaliteit: minder fosfor, calcium en zink

Het mineraalgehalte van een gewas wordt grotendeels bepaald door de kwaliteit van de bodem. De bodem is hetgeen waar een gewas zijn mineralen uithaalt. Een afname in mineraalgehaltes van onder andere fosfor, calcium en zink is terug te zien in de Nederlandse landbouwgrond.
Het is niet met zekerheid te zeggen of de daling van de voedingswaarde in groente en fruit hierdoor veroorzaakt wordt. Het is namelijk in de afgelopen jaren niet goed onderzocht of de kwaliteit van het voedsel een gevolg is van de veranderende bodem.

Bodemtekorten tegengaan wordt gedaan door een nieuwe manier van bemesting in veel Westerse landen. Bodemtekorten kunnen ontstaan op de plekken waar veel intensieve landbouw plaatsvindt.

Methodes van meten

De meetmethodes van vroeger zijn anders dan die van nu waardoor een vergelijking maken moeilijk is. Er moet eerst een monster worden genomen om het gehalte van een voedingsstof in een product te meten. De methodes van vroeger staan niet duidelijk ergens geschreven waardoor ook niet bekend is hoe vroeger een monster genomen werd.

Door de jaren heen zijn de gebruikte methodes om de voedingsstofgehaltes te meten veranderd. Het is ook niet bekend of dit van invloed is op de gehaltes die vroeger gemeten zijn.  

Aanplanting nieuwe plantenrassen

Veel nieuwe plantenrassen zijn er gekweekt sinds de jaren 60 van de vorige eeuw. Vaak bevatten deze gewassen minder bepaalde voedingsstoffen maar leveren veel meer op. Door de jaren heen zijn condities zoals transport, het telen en de bewaarcondities sterk veranderd. Op de voedingsstofgehaltes kan dit wellicht ook negatieve gevolgen hebben.

Leestip: Welke voedingstoffen vind je bloemkool?

Voldoende wetenschappelijk bewijs ontbreekt nog is hetgeen wat geconcludeerd kan worden. De stelling dat de voedingswaarde in ons eten daalt kan ook niet met 100% zekerheid gezegd worden volgens de onderzoekers uit Wageningen. Onze eigen innames van vitamines en mineralen, de voedingswaarde van gewassen en de bodemkwaliteit gaat volgens het Louis Bolk instituut wel achteruit. Het is echter niet duidelijk hoe deze drie resultaten met elkaar verbonden zijn.

Supplementen toevoegen aan je voedingspatroon?

Of het nu een feit of een fabel is dat onze dagelijkse porties groente en fruit minder voedingsstoffen bevatten blijft nog steeds het feit dat veel mensen onvoldoende groente en fruit eten. Het is dus aan te raden om je eigen voedingspatroon onder de loep te nemen en de optie van voedingssupplementen te bekijken. Eet je gezond en gevarieerd en krijg je hiermee de dagelijkse behoefte vitamines en mineralen binnen?