Wat is jodium en waar zit het in?

Kan een jodium tablet kwaad?

Wanneer je een jodium tekort hebt, kan jodium tabletten kopen een advies van je arts zijn. Je kunt beter geen jodium tabletten innemen zonder eerst een deskundige te raadplegen, want jodium kan ook kwaad wanneer je geen jodiumtekort hebt. Lees verder voor meer achtergrond over het gebruik en de bijwerkingen van jodium.

Jodium speelt een vitale rol in de gezondheid van de schildklier. Jouw schildklier, die zich aan de voorkant van uw nek bevindt, helpt bijvoorbeeld bij het reguleren van de hormoonproductie. Deze hormonen regelen jouw metabolisme, de gezondheid van je hart en nog veel meer. Om schildklierhormonen te maken, neemt je schildklier jodium in kleine hoeveelheden op. Zonder jodium kan de productie van schildklierhormoon afnemen. Een traag werkende schildklier kan uiteindelijk leiden tot een aandoening die hypothyreoïdie wordt genoemd.

Gezien de ruime beschikbaarheid van jodium in westerse diëten, wordt over het algemeen de gezondheid van de schildklier doorgaans niet beïnvloed door een jodium tekort in Nederland.

Je kunt voldoende jodium uit jouw dieet halen door zuivelproducten, verrijkte voedingsmiddelen en zeevis te eten. Jodium is daarnaast verkrijgbaar in plantaardig voedsel dat groeit in van nature jodiumrijke grond. Je kunt het mineraal ook krijgen door je eten op smaak te brengen met gejodeerd zout.

Te veel jodium nadelen

Terwijl jodium de algehele gezondheid van de schildklier bevordert, kan te veel jodium óók een ​​negatief effect hebben op de schildklier. Daarom is het raadzaam jodium supplementen te kopen in samenspraak met je arts of huisarts.

Minder risico bepaalde struma’s

Een struma is een vergrote schildklier. Jouw schildklier kan vergroot raken als gevolg van hypothyreoïdie of hyperthyreoïdie. Hyperthyreoïdie is een overactieve schildklier. Niet-kankerachtige schildklierknobbeltjes (cysten) kunnen ook een vergroting van de schildklier veroorzaken.

Soms ontwikkelt zich een struma als een directe reactie op jodium tekort. Het is zelfs wereldwijd de meest voorkomende oorzaak van struma, hoewel het niet zo vaak voorkomt in Nederland en andere landen met toegang tot jodiumrijk voedsel.

Struma’s door een jodiumtekort kunnen bijvoorbeeld worden teruggedraaid door jodiumrijke voedingsmiddelen of jodium supplementen aan het dieet toe te voegen.

Radioactief jodium tegen overactieve schildklieren

Artsen kunnen een speciaal type jodium aanbevelen, radioactief jodium genaamd, om een ​​overactieve schildklier te behandelen. Dit medicijn, ook wel radioactief jodium genoemd, wordt oraal ingenomen. Het wordt gebruikt om extra schildkliercellen te vernietigen om overmatige hoeveelheden schildklierhormoon te helpen verminderen.

Radioactief jodium gevaarlijk?

Het risico van radioactief jodium (en wat het mogelijk gevaarlijk maakt) is dat het te veel schildkliercellen kan vernietigen. Dit kan de hoeveelheid hormoonproductie verminderen, wat leidt tot hypothyreoïdie. Om deze reden wordt radioactief jodium meestal alleen aanbevolen nadat anti-schildkliermedicijnen hebben gefaald.

Radioactief jodium is niet te vergelijken met jodium supplementen en je mag bijvoorbeeld nooit jodium supplementen gebruiken voor hyperthyreoïdie.

Schildklierkanker behandelen

Radioactief jodium kan ook een mogelijke behandelingsoptie zijn voor schildklierkanker. Het werkt op vrijwel dezelfde manier als de behandeling van hyperthyreoïdie. Wanneer je oraal radioactief jodium inneemt, vernietigt dit medicijn schildkliercellen inclusief kankercellen.

Radioactief jodim kan worden gebruikt als behandeling na een schildklieroperatie om ervoor te zorgen dat alle kankercellen uit het lichaam worden verwijderd. Volgens medici verbeteren behandelingen met radioactief jodium de overlevingskansen van mensen met schildklierkanker aanzienlijk.

Jodium tijdens zwangerschap

Tijdens de zwangerschap heeft een vrouw meer jodium nodig. Dat komt omdat de inname van jodium tijdens de zwangerschap verband houdt met de ontwikkeling van de hersenen bij foetussen. Een onderzoek ontdekte dat baby’s van wie de biologische moeder tijdens de zwangerschap een jodium tekort had, meer kans hadden om op te groeien met een lager IQ en andere intellectuele achterstanden. Kortom, jodium en zwangerschap zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden.

Hoeveel jodium (mcg) mag je per dag?

De aanbevolen dagelijkse inname van jodium tijdens de zwangerschap is 200 mcg. Ter vergelijking: de aanbevolen hoeveelheid bij niet-zwangere volwassenen is 150 mcg per dag volgens het Voedingscentrum.

Wanneer je zwanger bent, vraag dan uw arts naar jodium supplementen, vooral als jouw prenatale vitaminen geen jodium bevat. Jodium supplementen kunnen ook nodig zijn wanneer je een tekort aan dit mineraal hebt.

De jodium niveaus moeten ook tijdens borstvoeding op peil blijven. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium tijdens de borstvoeding is 200 mcg. Dat komt omdat het jodium dat je uit voeding en supplementen verkrijgt, via de moedermelk wordt overgedragen aan je borstgevoede baby. Dit is een cruciale ontwikkelingsperiode van de hersenen waardoor het voor baby’s belangrijk is voldoende jodium binnen te krijgen tot ze de leeftijd van 6 maanden hebben bereikt.

Jodium verbetert cognitieve functie

Dezelfde neurologische voordelen van jodium tijdens de zwangerschap kunnen zich uitstrekken tot een gezonde hersenfunctie tijdens de kindertijd. Dit voorkomt bijvoorbeeld het risico op een verstandelijke beperking. Het is waarschijnlijk dat jouw kind al het jodium krijgt dat het nodig heeft via voeding, maar als je vragen hebt over zijn of haar jodium inname, neem dan zeker contact op met een kinderarts.

Jodium kan fibrocystische borstziekte helpen behandelen

Het is mogelijk dat jodium supplementen kunnen helpen bij de behandeling van fibrocystische borstziekte. Deze goedaardige aandoening komt het meest voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd en kan pijnlijke borstknobbels veroorzaken.

Hoewel er enige belofte is dat jodium kan helpen bij fibrocystische borstcysten, moet je zeker geen zelfbehandeling overwegen. Neem alleen jodium voor deze aandoening als een arts dit specifiek voor jou aanbeveelt. Anders loop je weer het risico op jodium bijwerkingen zoals een jodiumvergiftiging.

Jodium kan water desinfecteren

Jodium is slechts één methode van waterdesinfectie. Dit kan met name handig zijn als je geen toegang hebt tot drinkwater vanwege lange reizen of effecten van een natuurramp. Twee procent vloeibare jodiumtinctuur kan aan water worden toegevoegd in stappen van vijf druppels per liter helder water. Als het water troebel is, voeg dan tien druppels per liter toe.

Ondanks de rol die jodium kan spelen bij het desinfecteren van drinkwater, bestaat er ook enige bezorgdheid dat het de totale jodium inname bij mensen kan verhogen en tot nadelige gezondheidseffecten kan leiden. De totale jodium inname mag niet hoger zijn dan 2 mg per dag.

Jodium tabletten tijdens kernramp

Misschien wel de meest gebezigde zoekterm, zeker sinds de oorlog in Oekraïne en de beschietingen op kerncentrales: jodium tijdens een kernramp. In zo’n geval kan kaliumjodide (KI) de schildklier beschermen tegen stralingsletsel. Deze jodium tabletten zijn verkrijgbaar in tablet- en vloeibare formules.

Hoewel het niet helemaal onfeilbaar is, wordt aangenomen dat hoe eerder KI wordt ingenomen, hoe beter de schildklier wordt beschermd in het geval van dit soort noodsituaties. Wel komt het moment van inname en de hoeveelheid ervan zeer nauwkeurig, want wanneer dit niet precies goed is kunnen jodium tabletten ook de situatie laten verslechteren.

Met jodium infecties behandelen

Jodium kan lokaal in vloeibare vorm worden gebruikt om infecties te helpen behandelen en voorkomen. Jodium werkt door bacteriën te doden in en rond milde snij- en schaafwonden.

Topisch jodium mag zeker niet worden gebruikt bij pasgeboren baby’s! Het mag ook niet worden gebruikt voor diepe snijwonden, dierenbeten of brandwonden.

Jodium bijwerkingen

Mogelijke bijwerkingen van te veel jodium zijn:

• Misselijkheid of braken
• Diarree
• Koorts
• Branderig gevoel in keel en mond
• Buikpijn

In meer ernstige gevallen kan een jodiumvergiftiging zelfs leiden tot coma. Ook mag je geen jodium gebruiken als je een schildklieraandoening hebt, tenzij dit door uw arts wordt aanbevolen. Jonge kinderen en ouderen zijn ook meer vatbaar voor jodium bijwerkingen.

Jodium tekort symptomen

De symptomen van een jodium tekort kunnen alleen worden vastgesteld via urinetesten. De symptomen van een laag jodiumgehalte worden voornamelijk gedetecteerd door schildkliersymptomen, zoals:

• Een zichtbare struma
• Schildklier die pijnlijk of zacht aanvoelt
• Ademhalingsmoeilijkheden tijdens het liggen
• Moeite met slikken
• Vermoeidheid
• Extreem koud gevoel
• Haaruitval
• Depressie

Waar zit jodium in?

Van nature vind je jodium in zeevis, eieren, zuivel producten en zeewier. Toegevoegd jodium zit in sommige vleeswaren, gejodeerd keukenzout en bakkerszout.

Wie moet jodium tabletten kopen?

Jodium tabletten kopen kan een advies van je arts zijn als jouw jodium niveaus te laag zijn. De enige manier om het zeker te weten, is door je niveaus te controleren door middel van een urinetest. Daarna kan uw arts een jodiumsupplement aanbevelen.

Conclusie

Als je vermoedt dat jouw lichaam jodiumondersteuning nodig heeft, neem dan contact op met je arts om te zien of je daadwerkelijk een jodium tekort hebt.