Aspartaam: slecht, kankerverwekkend of prima?

Heb jij ooit gehoord van aspartaam? Aspartaam is een van de populairste niet-nutritieve zoetstoffen (NNS) op de markt. De kans is zelfs groot dat jij afgelopen week nog een drankje met aspartaam hebt genuttigd! Denk bijvoorbeeld aan cola zero of een ander suikervrije versnapering. Maar is aspartaam eigenlijk wel goed voor je? Of is het, zoals vaak wordt geroepen, kankerverwekkend?

Laten we beginnen bij het begin: want wat is aspartaam eigenlijk?

Wat is aspartaam?

Aspartaam is een niet-nutritieve zoetstof (NNS). Het is niet onomstotelijk in verband gebracht met ernstige bijwerkingen of gezondheidsproblemen, maar mensen met bepaalde aandoeningen moeten voorzichtig zijn met het innemen ervan.

Aspartaam wordt verkocht onder de merknamen NutraSweet en Equal. Het wordt ook veel gebruikt in verpakte producten – vooral die met het label:

• dieet
• suikervrij
• geen of weinig calorieën
• geen, weinig of geen suiker

Aspartaam is een geurloos wit poeder dat ongeveer 200 keer zoeter is dan suiker. Dit betekent dat er maar een heel kleine hoeveelheid nodig is om voedingsmiddelen en dranken een zoete smaak te geven.

De ingrediënten van aspartaam zijn onder andere asparaginezuur en fenylalanine. Beide zijn natuurlijk voorkomende aminozuren – ook wel de “bouwstenen” van eiwitten genoemd. Asparaginezuur wordt van nature aangemaakt door je lichaam, en fenylalanine is een essentieel aminozuur dat je uit voedsel haalt.

Sneller & effectiever slank

#1 in Slank supplementen

Daily Co Skinny Support glucomannan €24.95

Bekijk Product

Waar zit aspartaam in?

Wanneer een product het label “suikervrij” draagt, betekent dit dat er geen suiker is toegevoegd of dat het minder dan 0,5 gram suiker per portie bevat.

Hoewel niet alle suikervrije producten aspartaam bevatten, wordt het vaak gebruikt als alternatief voor suiker in veel suikervrije producten. Het is op grote schaal verkrijgbaar in een aantal verpakte voedingsmiddelen en dranken.

Lees ook: Kun je met creatine afvallen & wat zijn alternatieven?

Een aantal voorbeelden van producten die aspartaam bevatten:

• suikervrije frisdrank (denk aan cola zero)
• suikervrij ijs
• vruchtensap met minder calorieën
• kauwgom zonder suiker
• ketchup met verlaagd suikergehalte
• lichte yoghurt
• energierepen zonder suiker
• salade dressing zonder suiker
• suikervrij snoepgoed

Producten die aspartaam bevatten moeten dit vermelden op de ingrediëntenlijst op de achterkant of zijkant van de productverpakking. Maar sommige fabrikanten van voedingsmiddelen en dranken zijn al begonnen met het verwijderen van aspartaam als NNU in hun producten.

Hoe wordt aspartaam afgebroken in het lichaam?

Wanneer je lichaam aspartaam verwerkt, wordt een deel afgebroken tot methanol. De consumptie van fruit, vruchtensap, gefermenteerde dranken en sommige groenten bevatten ook methanol of leiden tot methanolproductie.

Methanol is aanwezig in sommige voedingsmiddelen en ontstaat ook bij verhitting van aspartaam. Als het regelmatig wordt geconsumeerd kan het een probleem worden, omdat methanol in het lichaam wordt afgebroken tot formaldehyde, een bekende kankerverwekkende stof en neurotoxine.

Wetenschappers en deskundige regelgevende groepen waarschuwen echter voor het trekken van al te algemene conclusies over de relatie tussen de inname van aspartaam, de productie van methanol en formaldehyde in het lichaam en de gevolgen voor de gezondheid.

De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) en Food and Drug AdministrationTrusted Source (FDA) stellen bijvoorbeeld dat blootstelling aan methanol en formaldehyde uit aspartaam via de voeding geen veiligheidsrisico inhoudt.

Aspartaam wordt door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid als veilig beschouwd.

Lees ook: Snel buikvet verbranden? 5 oefeningen voor vrouwen

Is aspartaam slecht voor je?

Nee, aspartaam is niet slecht voor je. Het is namelijk veilig volgens de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid. Toch zijn er verschillende onderzoeken gaande naar de gevolgen van (te veel) aspartaam. Het is belangrijk dat je je houdt aan de maximale aanbevolen hoeveelheid. 

Aanvaardbare dagelijkse inname van aspartaam

De aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) wordt gebruikt als een schatting van de hoeveelheid aspartaam die elke dag kan worden geconsumeerd gedurende het hele leven van een persoon (de algemene bevolking, inclusief alle leeftijdsgroepen en fysieke condities) zonder nadelige gevolgen voor de gezondheid of bijwerkingen.

De ADI aanbevelingen van de Europese Autoriteit van Voedselveiligheid betreft  40 mg per kg lichaamsgewicht.

Als je een paar keer per week suikervrije dranken of producten nuttigt, kom je nog niet eens in de buurt van dit getal. 

Leestip: Hoeveel gram eiwit per dag (afvallen vs. spieropbouw)

Is aspartaam kankerwekkend?

Er is nog onvoldoende bewijs om te concluderen dat aspartaam kankerverwekkend is. Aspartaam is in 2023 door het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC), onderdeel van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), geclassificeerd als “mogelijk kankerverwekkend voor mensen”. 

Maar schrik niet: dit betekent slechts dat er beperkt bewijs is dat het bij mensen kanker zou kunnen veroorzaken, maar dit bewijs is nog niet overtuigend of doorslaggevend. Er zijn enige aanwijzingen dat er een verband kan bestaan, maar het risico is onzeker en verder onderzoek is nodig. Lang verhaal kort: we weten het nog niet. 

Veroorzaakt aspartaam bijwerkingen?

Aspartaam is niet in verband gebracht met ernstige bijwerkingen of gezondheidsproblemen. Toch is er al wel veel onderzoek gedaan, maar hard bewijs naar bijwerkingen is er nog niet. 

Voor bepaalde mensen moeten producten die aspartaam bevatten worden vermeden omdat er schadelijke bijwerkingen kunnen optreden. Sommige onderzoeken hebben aspartaam in verband gebracht met: 

• Hoofdpijn en allergieën. Sommige mensen rapporteren hoofdpijn of allergische reacties na het consumeren van aspartaam (hoewel wetenschappelijk bewijs hiervoor beperkt is).
• Neurologische problemen (hersenen). Er zou een mogelijke invloed op de hersenen zijn, omdat aspartaam stoffen zoals fenylalanine, asparaginezuur en methanol vrijgeeft bij afbraak. Vooral mensen met de genetische aandoening fenylketonurie (PKU) moeten aspartaam vermijden, omdat ze fenylalanine niet goed kunnen verwerken. Ook hier moet nog meer onderzoek naar gedaan worden. 
• Kanker. Hoewel sommige vroege onderzoeken aspartaam linkten aan een verhoogd risico op kanker, hebben grote, goed opgezette studies, waaronder die van de EFSA en het National Cancer Institute, geen bewijs gevonden dat aspartaam kankerverwekkend is (wanneer je een normale consumptie van aspartaam aanhoudt). 

Er is meer onderzoek nodig, maar er is nog onvoldoende bewijs dat aspartaam kankerverwekkend zou zijn.

Lees ook: Kun je met het groente & fruit dieet afvallen?

Natuurlijke alternatieven voor aspartaam

Als je producten met aspartaam wilt vermijden, zijn er natuurlijke alternatieven. Je kunt proberen te zoeken naar producten die aspartaam bevatten of waarmee voedingsmiddelen en dranken gezoet kunnen worden:

• monkfruit
• allulose
• stevia
• suikeralcoholen

Hoewel dergelijke producten inderdaad “natuurlijker” zijn in vergelijking met andere NNS zoals aspartaam, moet je deze alternatieven nog steeds met mate en volgens de gebruiksaanwijzing gebruiken.

Vooruitzichten van aspartaam

Aspartaam is een van de meest uitgebreid onderzochte stoffen in de huidige voedselvoorziening, met tientallen jaren wetenschappelijk werk en honderden studies die tot op heden zijn afgerond.

Ondanks de unanieme consensus van wereldwijde regelgevende instanties en gezondheidsorganisaties dat aspartaam veilig is en minimale gezondheidsrisico’s met zich meebrengt voor de algemene bevolking, blijft de bezorgdheid van het publiek over de bijwerkingen van aspartaam tot op de dag van vandaag bestaan.

Lees ook: Wat is het beste dieet om af te vallen? Onze Top 3!

Minder suiker

Aspartaam kan voor bepaalde mensen en bevolkingsgroepen een nuttige oplossing zijn om de inname van calorieën en toegevoegde suikers onder controle te houden als het met mate wordt gebruikt als onderdeel van een evenwichtige levensstijl.

Toch is er aanvullend onderzoek nodig naar de mogelijke bijwerkingen van aspartaam en de nadelige effecten op de gezondheid, vooral bij langdurige blootstelling.

Als je denkt dat je gevoelig bent voor aspartaam of producten met aspartaam om persoonlijke redenen wilt vermijden, kijk dan goed naar het etiket van een product en kies voor voedingsmiddelen of dranken zonder aspartaam.

Leestip: Visceraal vet: hoe kun je het verbranden?

Samenvatting aspartaam slecht of goed

Aspartaam is een populaire zoetstof die vaak voorkomt in suikervrije producten, zoals frisdranken (cola zero, ice tea sugar free etc.) en bijvoorbeeld suikervrije kauwgom. Hoewel sommige mensen zich zorgen maken over mogelijke bijwerkingen zoals hoofdpijn of allergieën, is aspartaam volgens de Europese voedselautoriteit veilig binnen de aanbevolen limiet (en daar kom je maar zelden aan). 
In 2023 werd aspartaan geclassificeerd als “mogelijk kankerverwekkend,” maar er is nog onvoldoende bewijs dat het daadwerkelijk kanker kan veroorzaken. No worries dus. Als je het met mate gebruikt, zijn er volgens de huidige studies geen grote gezondheidsrisico’s.

Sneller & effectiever slank

#1 in Slank supplementen

Daily Co Skinny Support glucomannan €24.95

Bekijk Product