Wat is een cranberry? Werking simpel uitgelegd

Wist je dat cranberry’s een wapen tegen urineweginfecties kunnen zijn? Leer alles over de cranberry werking en mogelijke bijwerkingen. Kortom, wat is een cranberry?

Cranberry’s zijn een goede bron van bepaalde vitamines en mineralen, maar ook van verschillende unieke plantaardige stoffen die kunnen helpen bij het voorkomen van urineweginfectie.

Cranberry’s behoren tot de heidefamilie en zijn verwant aan bosbessen, bosbessen en lingonbessen. De meest geteelde soort is de Noord-Amerikaanse cranberry (Vaccinium macrocarpon), maar er komen ook andere soorten in de natuur voor.

Vanwege hun scherpe en zure smaak worden cranberry’s zelden rauw gegeten. Meestal worden geconsumeerd als sap, dat meestal gezoet is en gemengd met andere vruchtensappen.

Andere producten op basis van cranberry’s zijn sauzen, gedroogde cranberry’s, cranberry pillen, poeders en extracten die gebruikt worden in supplementen.

Veenbessen zijn rijk aan verschillende gezonde vitamines en plantaardige bestanddelen, waarvan is aangetoond dat sommige effectief zijn tegen urineweginfecties (UTI’s).

Dit artikel vertelt je alles wat je moet weten over cranberries, waaronder hun voedingsfeiten en voordelen voor de gezondheid.

Wat is een cranberry?

Een cranberry is een bes die licht tot donkerrood van kleur is en hun wortels in Noord-Amerika hebben, maar zijn ook te vinden in Nederland waar ze soms aangeduid worden als veenbessen. De naam cranberry is afkomstig van ‘craneberry’, oftewel kraanvogel. Dit omdat het gebogen steeltje van de bloem een beetje op de nek van de kraanvogel lijkt.

Deze Nederlandse cranberry wordt gekweekt in Friesland, Brabant en op de eilanden Ameland en Terschelling in de Waddenzee. Meestal worden ze in oktober geoogst, hoewel deze soms al in september kan beginnen. Deze verse cranberries zijn beschikbaar tot en met januari, maar kunnen na deze periode natuurlijk worden ingevroren voor later gebruik.

Wat zit er in cranberry’s?

Verse cranberry’s bestaan voor bijna 90% uit water, maar de rest zijn vooral koolhydraten en vezels. De belangrijkste voedingsstoffen in 1 kopje (100 gram) rauwe, ongezoete cranberry’s zijn:

Koolhydraten en vezels

Cranberry’s bestaan voornamelijk uit koolhydraten en vezels. Dit zijn voornamelijk enkelvoudige suikers, zoals sacharose, glucose en fructose.

De rest bestaat uit onoplosbare vezels – zoals pectine, cellulose en hemicellulose – die vrijwel intact door je darmen gaan.

Veenbessen bevatten ook oplosbare vezels. Daarom kan overmatige consumptie van cranberry’s spijsverteringssymptomen veroorzaken, zoals diarree.

Aan de andere kant bevat cranberrysap vrijwel geen vezels en is het meestal aangelengd met andere vruchtensappen – en gezoet met toegevoegde suiker.

Welke vitaminen en mineralen zitten in cranberry’s?

Cranberry’s zijn een rijke bron van verschillende vitaminen en mineralen, vooral vitamine C. Maar er zit nog veel meer goeds in een cranberrry:

• Mangaan. Mangaan, dat in de meeste voedingsmiddelen voorkomt, is essentieel voor groei, stofwisseling en het antioxidantensysteem van je lichaam.
• Vitamine E. Een klasse van essentiële vetoplosbare antioxidanten.
• Vitamine K1. Ook bekend als fylloquinon, vitamine K1 is essentieel voor de bloedstolling.
• Koper. Een sporenelement dat vaak laag is in het westerse dieet. Een onvoldoende koperinname kan nadelige gevolgen hebben voor de gezondheid van het hart.

Cranberry’s bestaan verder voornamelijk uit koolhydraten en vezels. Ze bevatten ook verschillende vitaminen en mineralen, waaronder mangaan, koper en vitamine C, E en K1. Houd in gedachten dat cranberrysap bijna geen vezels bevat.

Andere plantaardige stoffen

Veenbessen bevatten veel bioactieve plantaardige stoffen en antioxidanten, vooral flavonol polyfenolen. Veel van deze plantenverbindingen zijn geconcentreerd in de schil – en worden sterk verminderd in cranberrysap.

• Quercetine. De meest overvloedige antioxidant polyfenol in veenbessen. In feite behoren veenbessen tot de belangrijkste fruitbronnen van quercetine
• Myricetine. Myricetine, een belangrijk antioxidant polyfenol in veenbessen, kan een aantal gunstige effecten hebben op de gezondheid
• Peonidine. Naast cyanidine is peonidine verantwoordelijk voor de rijke rode kleur van cranberry’s en een aantal van hun gezondheidseffecten. Veenbessen behoren tot de rijkste voedingsbronnen van peonidine.
• Ursolzuur. Ursolzuur, geconcentreerd in de schil, is een triterpeenverbinding. Het is een ingrediënt in veel traditionele kruidengeneesmiddelen en heeft een sterke ontstekingsremmende werking.
• A-type proanthocyanidinen. Deze polyfenolen, ook wel gecondenseerde tannines genoemd, zouden effectief zijn tegen UTI’s (8Trusted Source, 13, 14Trusted Source).

Waar zijn cranberry’s goed voor?

Cranberry’s zijn een rijke bron van verschillende bioactieve plantaardige stoffen. Sommige hiervan, zoals proanthocyanidinen van het A-type, kunnen helpen bij het voorkomen van urineweginfecties. We nemen de meest bekende voordelen van veenbessen met je door.

Leer meer over: Beste cranberry capsules blaasontsteking

Cranberry werking

Mensen noemen cranberry’s niet voor niets een superfood: ze hebben een gezonde werking voor je gezondheid omdat ze veel antioxidanten bevatten. Uit een onderzoek bleek dat de cranberry van de 20 gewone fruitsoorten de meeste fenolen bevatten, een soort antioxidant die de cranberry een ontstekingsremmende werking geeft.

Ze kunnen ook:

• Beschermen tegen leveraandoeningen
• De bloeddruk verlagen
• Het gezichtsvermogen verbeteren
• De cardiovasculaire gezondheid verbeteren

Werking van cranberry’s op de urinewegen

Cranberry’s hebben ook een goede werking op de gezondheid van de urinewegen. Studies hebben aangetoond dat veenbessen het risico op urineweginfecties (UTI) bij bepaalde mensen kunnen helpen verminderen. Dit geldt ook voor kinderen of vrouwen die ze vaak krijgen. Je arts kan je aanraden om ze als supplement te nemen of het sap van tijd tot tijd te drinken.

Maar dit geneest een beginnende urineweginfectie overigens niet! Als je denkt dat je er een urinineweginfectie hebt, spreek dan eerst met je arts over een betere behandeling.

Cranberries kunnen helpen bij de darmgezondheid. Studies hebben aangetoond dat ze darmbacteriën kunnen verbeteren bij mensen die een dierlijk dieet eten. Met andere woorden, als je veel vlees, zuivel en suiker eet, kunnen veenbessen helpen om goede bacteriën terug te brengen in je spijsverteringsstelsel. Ze verminderen ook galzuren in de darmen die een verband hebben met darmkanker en maag- en darmkanker.

Ook houden cranberries je mond gezond. Net als in je spijsverteringsstelsel helpen veenbessen schadelijke zuren in je mond onder controle te houden. Ze verminderen de hoeveelheid zuur die je aanmaakt en zorgen ervoor dat het niet aan je tanden blijft plakken. Dit helpt gaatjes, tandvleesproblemen, tandbederf en zelfs mondkanker tegen te gaan.

Veenbessen hebben ook verbindingen genaamd proanthocyanidinen, die je kans op het krijgen van kanker zouden kunnen verlagen, maar er is meer onderzoek nodig.

Cranberry’s houden je mond gezond.

Andere potentiële voordelen

Hartaandoeningen zijn wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak. Veenbessen bevatten verschillende antioxidanten die gunstig kunnen zijn voor de gezondheid van het hart. Dit zijn onder andere anthocyanen, proanthocyanidinen en quercetine.

In onderzoeken bij mensen hebben cranberrysap of -extracten bewezen gunstig te zijn voor verschillende risicofactoren van hartaandoeningen. Cranberry producten kunnen helpen door:

• Het verhogen van je HDL (goede) cholesterolgehalte
• Verlagen van LDL (slecht) cholesterol bij mensen met diabetes
• Beschermen van LDL (slecht) cholesterol tegen oxidatie
• Verminderen van stijfheid in bloedvaten bij mensen met hartaandoeningen
• Bloeddruk verlagen

Verlaging van de homocysteïnespiegel in het bloed, waardoor je minder risico loopt op ontstekingen in de bloedvaten.

Cranberry bijwerkingen

Cranberry pillen worden relatief goed verdragen, maar een handjevol mensen heeft maagklachten, buikpijn of meer plassen gemeld na het innemen van de pillen.

Cranberry’s bevatten ook veel salicylzuur, een van nature voorkomende ontstekingsremmende stof. Iedereen die allergisch of gevoelig is voor salicylaten, waaronder aspirine, kan cranberrypillen beter vermijden omdat een bijwerking theoretisch mogelijk is.

Verder moeten mensen met een geschiedenis van nierstenen hun arts raadplegen voordat ze cranberrysupplementen nemen. Sommige onderzoeken suggereren dat ze het risico op het ontwikkelen van calciumoxalaatstenen kunnen verhogen.

Er zijn ook enkele gevallen bekend van cranberrysupplementen die de effecten van het bloedverdunnende medicijn Warfarin versterken, dus het is belangrijk om je arts of apotheker te raadplegen voordat je met nieuwe supplementen begint.

Cranberry’s worden relatief goed verdragen.

Cranberry’s, en dan vooral geconcentreerde cranberry extracten, kunnen veel oxalaten bevatten. Daarom worden ze beschouwd als een risicofactor voor nierstenen wanneer ze in grote hoeveelheden worden geconsumeerd.

De gevoeligheid voor het ontwikkelen van nierstenen verschilt per individu. Bij de meeste mensen hebben cranberry’s waarschijnlijk geen significante invloed op de vorming van nierstenen.

Als je echter gevoelig bent voor het krijgen van nierstenen, kan het verstandig zijn om je consumptie van cranberry’s en andere voedingsmiddelen met een hoog oxalaatgehalte te beperken.

Conclusie

Cranberry’s zijn rijk aan vitamines, mineralen en unieke plantaardige stoffen, zijn een krachtige superfood. Hun werking kan urineweginfecties verbeteren, en zijn goed voor het verbeteren van de gezondheid van het hart en het versterken van het immuunsysteem.

Toch is het raadzaam om matig te zijn, aangezien overmatige consumptie maagproblemen kan veroorzaken en het risico op nierstenen kan verhogen, vooral bij mensen die daarvoor gevoelig zijn.