Alles wat je moet weten over een oestrogeen dominantie
Ervaar je ongemakken tijdens je menstruatie, heb je een laag libido, kom je aan in gewicht of kamp je met stemmingswisselingen? De oorzaak van deze ongemakken kan liggen in een disbalans in de hormonen die ook wel een oestrogeen dominantie wordt genoemd. Voor het dagelijkse functioneren en een goede vruchtbaarheid is het hormoon oestrogeen erg belangrijk. Je leest alles over de oestrogeen dominantie hier.
Oestrogeen, wat is het?
Oestrogeen is een vrouwelijk hormoon en wordt in het vrouwelijke lichaam omgezet uit cholesterol. Voor een goede communicatie in het lichaam tussen cellen zijn hormonen erg belangrijk. Bepaalde cellen die oestrogeen receptoren bevatten worden ingeschakeld of uitgeschakeld. Cellen met oestrogeenreceptoren en oestrogeen zorgen tezamen voor een goede samenwerking bij heel erg veel processen in het lichaam.
Waar testosteron het mannelijke hormoon is, is oestrogeen dat voor vrouwen. Ondanks dat we deze hormonen specifiek toeschrijven aan geslacht komen beide hormonen voor bij mannen en vrouwen. Mannen hebben echter meer testosteron en vrouwen meer oestrogeen.
Een dominatie van oestrogeen
Voor veel vrouwen maar ook mannen is een dominantie van oestrogeen een veelvoorkomend gezondheidsprobleem. Een dominantie van oestrogeen kan al voorkomen op het moment dat de oestrogeenniveaus hoog zijn ten opzichte van de testosteron of progesteron niveaus.
Hoe oestrogeen en progesteron in het lichaam werken is belangrijk om te weten om later de oestrogeendominantie te begrijpen. Oestrogeen in de benaming voor meerdere hormoontypes. In het lichaam hebben deze types verschillende functies in diverse fasen of situaties. Om de ontwikkeling van een baby te stimuleren worden diverse soorten oestrogeen aangemaakt door het lichaam.
Oestrogeen, wat doet het?
In het lichaam vervullen oestrogenen veel verschillende rollen. Zo dragen ze bij aan de reproductieve gezondheid maar ook aan andere essentiële functies. Het immuunsysteem, het verouderingsproces, cognitieve botgezondheid en cardiovasculaire gezondheid.
De oestrogeenniveaus gaan met pieken en dalen op het moment dat vrouwen in de menstruatie zitten. Vlak voor de eiersprong zitten de niveaus in een piek en tijdens de menstruatie in een dal. In de eerste momenten na de eiersprong dalen de oestrogeenniveaus, daarna lopen deze weer iets op en tot na de menstruatie dalen deze weer.
Over het algemeen is het hormoon oestrogeen nog aanwezig bij vrouwen in de menopauze. Deze niveaus zijn dan wel veel lager dan bij vrouwen die menstrueren. De oestrogeenniveaus bij mannen zijn het gehele leven vrij laag en worden op latere leeftijd wat hoger op het moment dat de niveaus testosteron afnemen.
Welke functies heeft progesteron?
Progesteron is een stof die bij vrouwen een belangrijke rol vervullen om een goede zwangerschap te hebben. Daarnaast hebben ook mannen progesteron nodig om de productie van testosteron te stimuleren. Bij makken wordt progesteron aangemaakt in de testikels en de bijnieren en bij vrouwen in de eierstokken en de bijnieren.
Progesteron kan dus gezien worden als de stof die voorloopt op andere hormonen. Progesteron is belangrijk voor de cognitieve functies, botontwikkeling, energieproductie, bloedsuikerspiegel en een goede kwaliteit van slapen. Voor een hormonale balans is progesteron daarnaast ook erg belangrijk.
De progesteronspiegels veranderen ook voor, tijdens en na de menstruatie van de vrouw, net als bij oestrogeen. De productie van progesteron neemt ook af naarmate men ouder wordt. Deze afname zorgt mede voor de symptomen bij lage testerstongehaltes bij mannen en de menopauze bij vrouwen.
Oestrogeendominantie, wat zijn de oorzaken?
In het lichaam moeten de oestrogeen- en progesteronwaarden in balans zijn voor een optimale gezondheid. Bij veel vrouwen is dit echter vaak in disbalans. Een oestrogeendominantie kan het gevolg zijn van de volgende drie oorzaken:
- Het vrouwen lichaam heeft een te hoge oestrogeenproductie
- Er kan geen tegenwicht worden geboden door progesteron omdat dit onvoldoende door het lichaam wordt aangemaakt
- Het hormoon oestrogeen wordt niet goed afgebroken door het lichaam waardoor er te veel oestrogeen in het lichaam blijft zitten.
Hoe je deze disbalans oestrogeen terug in evenwicht kan brengen is erg belangrijk om te weten. Een gezonde, gevarieerde levensstijl kan een bijdrage leveren om de hormonen weer in balans te krijgen. Het Westerse voedingspatroon heeft bijvoorbeeld een slechte invloed op de oestrogeenspiegel is gebleken uit onderzoek. Oestrogeendominantie kan worden tegengegaan door specifieke voeding of bepaalde voedingsmiddelen niet te eten.
Wat zijn de symptomen van een dominantie van oestrogeen?
Tijdens vruchtbare periodes worden vaak de symptomen van een oestrogeendominantie voelbaar/zichtbaar. Een aantal bekende symptomen van een oestrogeendominantie bij vrouwen zijn:
- Een onregelmatige en/of pijnlijke menstruatie
- Borsten die gevoelig zijn
- Een laag libido
- Het aankomen van gewicht
- Een wisselende gemoedstoestand
- Problemen met slapen of in slaap komen
- Een onrustig gevoel in het lichaam
- Het uitvallen van haren
Mannen kunnen ongeveer dezelfde soort symptomen ervaren namelijk slapeloosheid, onrust, vermoeidheid, hersenmist, een toename van vet rondom de buik en een laag libido.
Kun je ook tekorten hebben aan het hormoon oestrogeen?
Vrouwen in de menopauze of de algemene veroudering kunnen er voor zorgen dat je laag in de oestrogeenwaardes kan zitten. De overgang en lage oestrogeenwaardes hebben dan ook vergelijkebare symptomen. Onregelmatige menstruatie, onvruchtbaarheid, vaginale droogheid en opvliegers bijvoorbeeld.
Het is niet normaal als mensen op jonge leeftijd al lage oestrogeenwaardes hebben. Lage oestrogeenniveaus kunnen bij jonge vrouwen het gevolg zijn van:
-Te veel lichaamsbeweging
-Een onregelmatig voedingspatroon
-Bepaald medicijngebruik
-Een vervroegde overgang
-Een hypofyse die niet goed werkt
-Afwijkingen die genetisch bepaald zijn
Hoe vul je een tekort aan oestrogeen aan?
Lage oestrogeenwaardes kunnen hersteld worden door een aantal aanpassingen in de levensstijl:
Zorg voor een gezond gewicht.
Zorg voor een gezond gewicht.
Lage hormoonspiegels kunnen komen door ondergewicht. Eet gezonde vetbronnen en probeer zo puur en gevarieerd als mogelijk te eten. Oestrogeen wordt bijvoorbeeld -net als heel veel andere hormonen- geproduceerd vanuit cholesterol. Voor persoonlijke begeleiding hierin kun je eventueel contact opnemen met een orthomoleculair therapeut.
Ga niet overmatige sporten
Om je lichaam tijdens fysieke activiteiten te ondersteunen vraag je heel veel van belangrijke voedingsstoffen. Ben je een fanatiek sporter? Las dan altijd voldoende rustdagen in om je lichaam de tijd te geven deze voedingsstoffen weer aan te vullen. Op rustdagen kun je kiezen voor sporten met een lage intensiteit zoals wandelen of yoga.
Ervaar minder stressvolle situaties
Stress is in de algemeenheid niet goed voor het lichaam. Stress kan zorgen voor een hormonale disbalans waarbij de progesteron en oestrogeengehaltes niet meer in evenwicht zijn.
Rust voldoende uit
Een goede nachtrust is altijd erg belangrijk. In de periode van slaap kun je het lichaam rust geven. In deze rustperiode kunnen hormonen hun werk goed uitvoeren. Zeven tot negen uur slaap per nacht is gemiddeld gezien voldoende rust.
Welke voeding bevat oestrogeen?
Ons lichaam maakt van zichzelf oestrogeen aan. Om meer oestrogeenachtige stoffen of oestrogeen zelf binnen te krijgen kun je naar de volgende voedingsmiddelen en externe factoren kijken:
Fyto-oestrogenen uit voeding
Sojabonen, druiven, erwten en klaver bevatten bepaalde moleculen die lijken op die van oestrogeen. Let bij dit soort producten wel op voor overmatig gebruik. Fyto-oestrogenen hebben bewezen gezondheidsvoordelen maar hebben -net als bij alles- bijwerkingen als er te veel van wordt geconsumeerd.
Xeno-oestrogenen
Een zeer krachtige vorm van oestrogeen is xeno-oestrogeen. Deze komen voort uit de petrochemische industrie en zijn chemische verbindingen. In veel dagdagelijkse producten komen deze xeno-oestrogenen helaas voor. Parfums, medicijnen, cosmetica, schoonmaakmiddelen, zonnebrand, bestrijdingsmiddelen, plastics en antiaanbakpannen zijn vaak een bron van deze xeno-oestrogenen.
Dagelijkse factoren
Ongezonde voeding, chronische stress en een sedentaire levensstijl kunnen zorgen voor een oestrogeendominantie.
Bepaalde anticonceptie op hormoonbasis
Het anticonceptiemiddel de pil kan de oorzaak zijn van een oestrogeendominantie. De pil zorgt voor een kunstmatig hoog progesterongehalte en onderdrukt hiermee de natuurlijke productie hiervan. Daarbij zorgt het voor een hoog niveau oestrogeen zodat het lichaam het idee krijgt dat het zwanger is. In een normale cyclus wisselen de progesteron en oestrogeen gehaltes elkaar af in pieken en dalen.
Wat kun je doen tegen een oestrogeendominantie?
1. Zorg voor een goede darmgezondheid en goede werking hiervan
Een gezonde spijsvertering kan een balans in de hormoonspiegel ondersteunen. Oestrogeen verlaat het lichaam namelijk via de spijsvertering.
Het microbioom in de darmen bestaat namelijk uit een combinatie van schimmels, micro-organismen en bacteriën. Een gezonde combinatie hiervan zorgt namelijk voor een goede spijsvertering. Als deze in disbalans zijn kunnen hier gezondheidseffecten aan verbonden zijn.
Het afvoeren van overtollig oestrogeen wordt bewerkstelligd door een aantal specifieke bacteriën in de darmen die ook het metaboliseren (het omzetten) hiervan stimuleren. Op het moment dat deze bacteriën niet of nauwelijks aanwezig zijn wordt oestrogeen weer opnieuw door het lichaam opgenomen wat zorgt voor overtollig oestrogeen.
Een algemene gezonde en gevarieerde levensstijl, het eten van producten die rijk zijn aan probiotica zoals gefermenteerde voedingsmiddelen en producten die veel vezels bevatten kunnen de gezondheid van de darmen ondersteunen. Ook het verminderen van stressvolle situaties, zorgen voor regelmatige beweging en een goede nachtrust dragen hier aan bij.
2. Zorg voor zo min mogelijk chemicaliën in je leefomgeving
De xeno-oestrogenen die we in dit artikel al besproken hebben zijn stoffen die een vergelijkebare werking hebben met het hormoon oestrogeen. Een oestrogeendominantie kan het gevolg zijn van producten die veel xeno-oestrogenen bevatten.
De xeno-oestrogenen zijn te vinden in veel producten die we dagelijks gebruiken zoals wasmiddel, schoonmaakartikelen, tandpasta, make-up, zeep en persoonlijke verzorgingsmiddelen.
Het mijden van producten die ftalaten (phtalates) en BPA (Bisfenol A) bevatten is aan te raden. Ben je wel op zoek naar producten die een parfum bevatten? Kies dan in dit geval voor een parfum die op basis van biologische etherische oliën is.
Hoe verklein je het aantal chemicaliën in je leefomgeving?
-Kies bij schoonmaakmiddelen, verzorgingsmiddelen en natuurlijke cosmetica voor de producten op biologische basis.
-Gebruik persoonlijke verzorgingsproducten waar parfum in zit alleen op basis van biologische etherische oliën. Het maken van je eigen verzorgings- en schoonmaakmiddelen is ook een goede optie!
-Gebruik keramische pannen in plaats van antiaanbakpannen
-Eet zo veel als mogelijk pure en biologische voeding
Zorg voor een ondersteuning van de lever
Voor een goede hormoonbalans speelt de lever een belangrijke rol. Overbodig oestrogeen wordt namelijk door de lever afgebroken en afgevoerd. Overtollig oestrogeen blijft in het lichaam dwalen op het moment dat de lever niet optimaal functioneert. De lever is te ondersteunen door:
-‘Hormoonproof’, puur en biologisch te eten
-Eet na 20:00 uur in de avond niets meer. Voordat je gaat slapen is je eten voldoende verteerd. Zo kan de ontgifting van de lever goed voorbereid beginnen.
-Zorg voor regelmatige lichaamsbeweging. Plan ook voldoende rust in of plan op rustdagen minder fysieke beweging in zoals wandelen of yoga.
-Ga naar de sauna! Als je regelmatig naar de sauna gaat kan de ontgiftende werking van de lever ondersteunt worden door het zweten.
-Zorg voor voldoende hydratatie. Drink genoeg (kruiden)thee en water.
-Drink maximaal twee koppen koffie per dag en vermijd alcohol en drugs.
Als laatste
Het hormoonsysteem bij vrouwen is een complex systeem. Als je hormoonhuishouding in balans is werken de verschillende hormonen goed met elkaar samen en stimuleren het lichaam op een positieve manier. Een onevenwichtige hormoonhuishouding kan door de vele externe factoren helaas makkelijk voorkomen. Al de externe en interne factoren kunnen er uiteindelijk voor zorgen dat de hormonen in een disbalans raken en jij voelt dit aan je mentale en fysieke gezondheid.
