Clownseczeem: oorzaak, behandeling & tips

Wat is clownseczeem?

Clownseczeem is een rode uitslag die rond je mond zit en heet officieel “dermatitis perioralis”. Je huid kan schilferig en droog aanvoelen met gezwollen, ontstoken bultjes die “papels” worden genoemd. Het is een van de vele soorten dermatitis (ofwel eczeem). Clownseczeem lijkt soms op acne, waardoor het vaak verward wordt met puistjes.

Bij sommige mensen voelt clownseczeem jeukerig of branderig aan. Soms breidt het zich uit naar de neus en ogen en heel zelden de genitaliën.

Wat betekent dermatitis perioralis?

In het woord perioral staat “peri” voor “rond” en “oral” betekent “mond”. Het woord betekent dus letterlijk “rond de mond”. Dermatitis staat voor de ontsteking van de huid (eczeem).

Welke soorten dermatitis perioralis zijn er?

Er bestaan twee soorten: “typische” periorale dermatitis en er is “granulomateuze” periorale dermatitis. Granulomateuze is eigenlijk geen type periorale dermatitis, maar een onregelmatige versie ervan. Als je granulomateuze dermatitis hebt, dan zie je gelige bultjes in plaats van rode. Kinderen hebben vaker granulomateuze dermatitis dan volwassenen.

Lees ook: rode vlekken op de huid

Waar komt clownseczeem het meest voor?

Periorale dermatitis is gemakkelijk te herkennen aan de locatie van de uitslag rond je mond. Het kan ook op je oogleden of rond je ogen en neus zitten, maar dat komt minder vaak voor. Zelden komt het voor op je geslachtsdelen, maar het is wel mogelijk. Nog zeldzamer is dat het zich kan verplaatsen naar de oren, nek, hoofdhuid, romp en ledematen.

Kan periorale dermatitis overgaan in rosacea?

Periorale dermatitis kan na behandeling terugkeren, dit gebeurt zelfs als de behandeling succesvol was. Als clownseczeem terugkomt, kan dit veranderen in rosacea, een huidaandoening die rode papels veroorzaakt in het midden van je gezicht, inclusief op je neus.

Wie krijgt clownseczeem?

Je loopt het meeste risico op clownseczeem als je een vrouw tussen de 25 en 45 bent die topische steroïden, gezichtscrèmes en meer gebruikt (hier komen we later op terug). Maar ook kinderen en mannen kunnen periorale dermatitis ontwikkelen.

Bekijk hier: gezichtsverzorging

Is clownseczeem besmettelijk?

Nee. Geen enkele vorm van dermatitis (eczeem) is besmettelijk. Het kan niet worden overgedragen op iemand anders.

Eczeem, en dus ook clownseczeem, is nooit besmettelijk. Je kan eczeem dus niet krijgen van iemand anders en het ook niet overdragen.

Is dermatitis perioralis een schimmelinfectie?

Overmatig gebruik van topische steroïden is de meest waarschijnlijke oorzaak van periorale dermatitis. Er zijn echter een aantal theorieën en de precieze oorzaak moet nog worden vastgesteld. Eén theorie is dat periorale dermatitis wordt veroorzaakt door candida albicans. Candida albicans is een gist, een soort schimmel.

Is dermatitis perioralis een bacteriële infectie?

De precieze oorzaak van periorale dermatitis is dus nog onbekend, maar er zijn veel theorieën. Een theorie is dat deze huidaandoening wordt veroorzaakt door folliculaire fusiforme, een soort bacterie.

Lees ook: schurft symptomen herkennen

Symptomen en oorzaken

Wat veroorzaakt periorale dermatitis?

De precieze oorzaak moet nog worden vastgesteld, maar deskundigen hebben 13 mogelijke oorzaken van periorale dermatitis ontdekt:

Steroïden:

• Topische steroïde crèmes
• Inhalatie steroïde sprays op recept

Levensstijl of producten:

• Vochtinbrengers en zware gezichtscrèmes
• Gefluorideerde tandpasta
• Kauwen op kauwgom
• Tandvullingen

Overige:

• Hormonale veranderingen (of orale anticonceptiva)
• Disfunctie van de epidermale barrière
• Problemen met het immuunsysteem
• Veranderde cutane microflora
• Bacteriën – folliculaire fusiforme
• Candida albicans
• Demodex mijten

Wat zijn de symptomen van clownseczeem?

Het belangrijkste symptoom van periorale dermatitis is een rode uitslag rond je mond. De uitslag kan schilferig of droog aanvoelen. Vaak zie je ook ontstoken bultjes die papels worden genoemd. Daarnaast kun je blaasjes (heldere met vocht gevulde bultjes) of pustels (witte met vocht gevulde bultjes) krijgen.

Hoewel clownseczeem meestal rond de mond voorkomt, kan periorale dermatitis zich ook verplaatsen naar je oogleden of rond je ogen en neus. Het kan ook voorkomen op je genitaliën, hoofdhuid, oren, nek, ledematen en romp. De uitslag kan daar ook een jeukend of branderig gevoel veroorzaken.

Lees ook: huidproblemen producten

Sommige mensen hebben last van conjunctivitis (roze oog) als ze periorale dermatitis hebben. Als je roze ogen hebt, kan je dokter je doorverwijzen naar een oogarts.

Kan dermatitis perioralis veroorzaakt worden door stress?

Ja. Stress kan soms sommige soorten dermatitis veroorzaken (of verergeren).

Doet periorale dermatitis pijn?

Soms jeukt het en soms brandt het. Dit geldt niet voor alle mensen.

Wat verergert clownseczeem?

Triggers voor periorale dermatitis kunnen per persoon verschillen. Als je blijft doen wat jouw persoonlijke periorale dermatitis veroorzaakt (topische steroïden gebruiken, enz.) dan kan je aandoening verergeren.

Welke voedingsmiddelen verergeren eczeem?

Er is geen eten of drinken bekend dat periorale dermatitis veroorzaakt of verergert. In sommige gevallen wordt kauwgom echter in verband gebracht met de huiduitslag. Werk samen met je dokter om de oorzaak van je periorale dermatitis te achterhalen, zodat je die oorzaak in de toekomst – indien mogelijk – kunt vermijden.

Lees ook: vezelrijk eten, de top 10 voedingsmiddelen met meeste vezels

Is periorale dermatitis blijvend?

Periorale dermatitis kan blijvend zijn als je geen behandeling krijgt. In de meeste gevallen verdwijnt het uiteindelijk, maar dit kan weken tot jaren duren. Als je wordt behandeld, zullen je symptomen en huiduitslag waarschijnlijk veel sneller verdwijnen. Er is echter geen reproduceerbare genezing voor periorale dermatitis bekend.

Diagnose

Hoe wordt periorale dermatitis gediagnosticeerd?

Een visueel onderzoek door je dokter is meestal alles wat je nodig hebt om de diagnose periorale dermatitis te stellen. Soms wordt er een huidbiopsie genomen om periorale dermatitis te onderscheiden van andere soorten dermatitis zoals atopische dermatitis en contactdermatitis.

Lees ook: jeukende hoofdhuid oma tips

Welke vragen kan ik verwachten van mijn dokter?

• Is de uitslag ergens anders dan in je gezicht?
• Hoe lang heb je de uitslag al?
• Gebruik je topische steroïden?
• Jeukt je huiduitslag?
• Brandt je uitslag?
• Heb je andere vormen van dermatitis of andere huidaandoeningen?
• Ga je naar een dermatoloog?

Behandeling

Hoe wordt periorale dermatitis behandeld?

Allereerst moet je stoppen met het gebruik van producten die je periorale dermatitis kunnen veroorzaken. Stop met het volgende:

• Topische en geïnhaleerde steroïden. Hieronder vallen zowel vrij verkrijgbare als voorgeschreven steroïden. Als je dokter een steroïde heeft voorgeschreven, vraag dan of je kunt overstappen op een ander medicijn
• Gezichtscrèmes, inclusief vochtinbrengende crèmes
• Cosmetica (make-up)
• Zonnebrandcrème
• Tandpasta met fluoride (tandpasta zonder fluoride kun je vinden bij natuurvoedingswinkels)
• Kauwgom

Je periorale dermatitis kan opvlammen nadat je bent gestopt met een topisch steroïde. Sommige deskundigen raden aan om weer een topisch steroïde te gaan gebruiken dat minder sterk is dan wat je nu gebruikt. Bespreek dit met je dokter.

Je clownseczeem kan eerst ernstiger worden voordat het verbetert. Dat is normaal.

Hoe snel kom ik van mijn clownseczeem af?

Er zijn verschillende methoden en medicijnen die je periorale dermatitis kunnen helpen. Helaas kan het zijn dat deze medicijnen het probleem pas na weken of maanden verhelpen. Je dokter kan je een of meer van de volgende middelen aanraden:

Lees ook: wat is microneedling? Nadelen én voordelen uitgelegd

Topische (op de huid aangebrachte) medicijnen:

• Erytromycine gel
• Clindamycine lotion of gel
• Metronidazol crème of gel
• Pimecrolimus
• Azelaïnezuur
• Zwavelpreparaten
• Tacrolimus zalf
• Pimecrolimus
• Adapaleen
• Fotodynamische therapie met 5-aminolevulinezuur als fotosensibilisator
• Soms worden orale antibiotica voorgeschreven. Deze helpen bij ontstekingen. Vaak worden tegelijkertijd met de antibiotica ook topische medicijnen gebruikt.

Orale (via de mond) antibiotica:

• Tetracycline
• Doxycycline
• Minocycline
• Orale erytromycine (voor preadolescenten en zwangere vrouwen)
• Orale isotretinoïne in lage dosis

Is er een behandeling voor periorale dermatitis?

Periorale dermatitis kan je maanden of zelfs jaren achtervolgen. Er bestaat geen genezing, maar langdurige remissies zijn mogelijk. Soms verdwijnt de uitslag en komt dan weer terug. Dezelfde behandelingen die de eerste keer werkten, zullen waarschijnlijk weer werken.

Bekijk ook: producten tegen eczeem

Zijn er complicaties/bijwerkingen van de behandeling?

Je huiduitslag kan erger worden nadat je stopt met het gebruik van een topisch steroïde. Dit is normaal. Hervat het gebruik niet, tenzij je dokter je vertelt dat je dit moet doen. De opflakkeringen zullen na verloop van tijd verdwijnen.

Moet ik naar een dermatoloog?

Je kunt de hulp van een dermatoloog nodig hebben als je huiduitslag niet verdwijnt nadat je bent gestopt met topische steroïden. Ga eerst naar de huisarts, zij kunnen je verder doorverwijzen.

Hoe snel na de behandeling zullen mijn symptomen verbeteren?

Het kan dagen, weken of maanden duren voordat je symptomen verdwijnen.

Lees ook: hoe lang collageen gebruiken?

Preventie van clownseczeem

Hoe kan ik mijn risico op periorale (perioriale) dermatitis verminderen?

Vermijd topische steroïden en gezichtscrèmes. Ga zo snel mogelijk naar je huisarts nadat je symptomen van uitslag rond je mond hebt opgemerkt, vooral als de uitslag jeuk en een branderig gevoel veroorzaakt.

Gebruik nadat de uitslag is verdwenen alleen een milde zeep (zonder parfum) of een zeepvervanger als je je wast. Ga niet weer producten gebruiken die je voor de uitslag ook al gebruikte.

Welke medicijnen kan ik nemen om periorale dermatitis mogelijk te voorkomen?

Er zijn geen medicijnen bekend die periorale dermatitis kunnen voorkomen, maar er zijn er wel die het kunnen veroorzaken. Topische steroïden zijn de meest waarschijnlijke oorzaak van de uitslag.

Lees ook: 10 belangrijkste vitamines voor je gezondheid

Vooruitzichten

Wat kan ik verwachten als periorale dermatitis bij mij is vastgesteld?

Verwacht dat je je zult moeten houden aan een behandelplan dat is opgesteld met je dokter. Elk behandelplan is anders. Misschien heb je topische of orale medicatie nodig, of moet je gewoon stoppen met wat de uitslag veroorzaakt (zoals stoppen met het innemen van topische steroïden). Meestal kan er echter een behandelingsschema worden gevonden dat de periorale dermatitis effectief onder controle houdt.

Onthoud – je periorale dermatitis zal eerst verergeren voordat het beter wordt als je stopt met het innemen van topische steroïden. Dit is normaal en te verwachten.

Hoe lang zal ik periorale dermatitis hebben?

Periorale dermatitis kan maanden of zelfs jaren aanhouden.

Kan periorale dermatitis vanzelf overgaan?

Dit kan gebeuren. Als je stopt met alle steroïden, kan het zijn dat de uitslag en de symptomen verdwijnen.

Kan periorale dermatitis erger worden?

Ja, periorale dermatitis kan verergeren als je het behandelplan van je zorgverlener niet volgt.

Lees ook: beste middel tegen acne

Leven met clownseczeem

Hoe zorg ik goed voor mezelf?

Als je uitslag eenmaal is verdwenen, ga dan niet weer de steroïden, gezichtscrèmes of andere producten gebruiken die de uitslag mogelijk hebben veroorzaakt.

Als je uitslag hebt, was je je gewoon met warm water. Gebruik pas zeep als de uitslag verdwenen is.

Luister altijd naar de instructies van je dokter.

Wanneer moet ik naar de dokter?

Ga naar je dokter zodra je uitslag ziet of symptomen van periorale dermatitis hebt. Je wilt natuurlijk zo snel mogelijk behandeld worden voordat de uitslag en/of symptomen ernstig(er) worden.

Ga meteen naar de dokter wanneer je denkt dat je clownseczeem hebt. Voorkomen is beter dan genezen.

Welke vragen moet ik mijn dokter stellen over periorale (periorale) dermatitis?

• Waarom heb ik periorale dermatitis?
• Heb ik periorale dermatitis of een ander type dermatitis?
• Denkt u dat dit vanzelf overgaat, of heb ik behandeling nodig?
• Met welke medicijnen moet ik stoppen?
• Met welke vrij verkrijgbare producten moet ik stoppen?
• Moet ik naar een dermatoloog?
• Zijn er nog andere specialisten die ik moet raadplegen?
• Welke behandeling zou de beste zijn?

Lees ook: collageen aanmaak stimuleren, hoe doe je dat?

Samenvatting

Clownseczeem, ofwel dermatitis perioralis, is een vorm van eczeem rondom de mond. De huid voelt jeukerig, schilferig en is rood. Er zijn veel soorten dermatitis. Sommige hebben een duidelijke oorzaak, terwijl andere, zoals periorale dermatitis, onduidelijk zijn.

Het kan frustrerend zijn om uitslag te hebben en niet zeker te weten waar die vandaan komt. Hoewel men denkt dat topische steroïden de meest waarschijnlijke oorzaak zijn, zijn er verschillende andere theorieën. Kijk samen met je dokter of dermatoloog wat de beste oplossing voor jou is.