Kan een (hooggedoseerde) multivitamine bijwerkingen geven?

Heb groot is de kans op bijwerkingen?

Normaal gesproken is de kans op bijwerkingen van een multivitamine klein, als je kiest voor supplementen die binnen de ADH-richtlijn vallen. Sommige mensen ervaren darm gerelateerde bijwerkingen als ze voor het eerst een multivitamine nemen, maar die verdwijnen meestal snel. Multivitamine gummies voor kinderen worden in zijn algemeenheid afgeraden.

Waarom kopen mensen multivitamines?

Veelgehoorde redenen als mensen een multivitamine kopen is om hun gezondheid te verbeteren of zich te beschermen tegen specifieke vitamine tekorten. Ook hoor je regelmatig het argument ‘voor de zekerheid’. De meeste mensen beschouwen ze ook als veilig, wat de populariteit van multivitamines kan verklaren.

Welke vitamines heeft je lichaam nodig?

Je lichaam moet regelmatig minstens 13 vitaminen en 16 mineralen consumeren om goed te kunnen functioneren. Een uitgebalanceerd dieet is de beste manier om deze voedingsstoffen binnen te krijgen. Multivitaminen kunnen een alternatieve bron zijn voor mensen die niet in staat zijn om alleen via de voeding aan hun voedingsstoffen behoefte te voldoen.

Multivitamines die tot 100% aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) leveren worden over het algemeen als veilig beschouwd en vaak vrij van bijwerkingen, zolang je ze inneemt zoals voorgeschreven op het etiket van je voedingssupplement.

Desalniettemin kunnen sommige mensen nog steeds een paar bijwerkingen ervaren bij het nemen van multivitaminen en sommige bijwerkingen komen vaker voor dan andere. Eigenlijk kun je stellen dat hoe hoger de multivitamine is gedoseerd, hoe meer je de kans hebt op mogelijke bijwerkingen.

Bijwerkingen van multivitamines

Bepaalde bijwerkingen komen eerder voor dan andere wanneer je multivitaminen neemt. Bekende bijwerkingen zijn onder meer constipatie, diarree, maagklachten en misselijkheid. Darm gerelateerde bijwerkingen zijn over het algemeen gering en vaak tijdelijk. Ze verdwijnen vaak als je lichaam gewend raakt aan het innemen van de multivitamine.

Zeldzamere bijwerkingen van multivitaminen zijn onder meer hoofdpijn, neusbloedingen, slapeloosheid en jicht. Deze treden doorgaans zeer zelden op, vooral als de dosering voedingsstoffen in je multivitamine de dagelijkse veilige bovengrens niet overschrijdt.

Mensen die multivitamines combineren met andere supplementen of aanzienlijke hoeveelheden verrijkt voedsel eten, kunnen de ADH voor bepaalde voedingsstoffen ook overschrijden en lopen extra risico op de bovengenoemde bijwerkingen.

Sommige producenten voegen soms voedingsstoffen toe aan levensmiddelen tijdens het productieproces en dit worden verrijkte voedingsmiddelen genoemd.

Lees ook: Hoofdpijn door vitamine pillen

Bijwerkingen multivitamine gummies voor kinderen

Bijwerkingen bij kinderen zijn vergelijkbaar met die van volwassenen, al zullen kinderen al bij lagere doses bijwerkingen kunnen ervaren dan bij volwassenen. Laat dus kinderen nooit zomaar lukraak vitamine gummies ‘snoepen’. Bovendien is er soms suiker aan sommige multivitamine gummies toegevoegd, wat ongezond is.

Je kind een ijzer bevattende multivitamine geven wanneer het dat niet nodig heeft, kan er ook toe leiden dat het een overdosis ijzer binnenkrijgt. Wetenschappers beschouwen dit als een hoofdoorzaak van vergiftiging bij kinderen van 6 jaar en jonger. Eigenlijk zou je dus alleen op doktersadvies een multivitamine voor kinderen moeten overwegen.

Welke voedingsstoffen zitten in multivitaminen?

Sommige van de voedingsstoffen in multivitaminen veroorzaken bij hogere doseringen meer bijwerkingen dan andere. Supplementen bevatten over het algemeen drie categorieën voedingsstoffen: in water oplosbare vitamines, vetoplosbare vitamines en mineralen.

• In water oplosbare vitamines: Deze kunnen oplossen in water en hopen zich gewoonlijk niet op in het lichaam en veroorzaken geen ernstige bijwerkingen als je ze in overmaat neemt (bijv. B-vitamines, vitamine C).
• Vetoplosbare vitamines: Deze lossen op in vet en hopen zich op in het lichaam, bereiken toxische niveaus en kunnen verwoestende gevolgen hebben als je er teveel van neemt (bijv. vitamine A, D, E en K).
• Mineralen: Dit zijn anorganische elementen die zich in het lichaam kunnen ophopen en soms schadelijke effecten veroorzaken als je ze in overmaat neemt (bijv. ijzer, jodium, zink, koper en selenium).

In water oplosbare vitamines

Een te hoge inname van wateroplosbare vitamines veroorzaakt meestal geen ernstige bijwerkingen, zelfs als de inname dicht bij de ADH ligt. Dat komt omdat je lichaam overtollige inname van deze vitamines meestal wegspoelt via de urine. Toch kan een inname die meerdere malen de ADH overschrijdt tot allerlei problemen leiden.

Zo kan een inname van vitamine C die drie keer zo hoog is als de ADH, diarree, misselijkheid, overgeven of migraine veroorzaken.

Een teveel aan vitamine B3, ook bekend als niacine, vanaf innames die drie keer hoger zijn dan de huidige ADH, kan leiden tot maagpijn, hoge bloeddruk, gezichtsproblemen en leverschade.

Ook is het zo dat het langdurig innemen van vitamine B6 10 keer boven de ADH in verband gebracht met huidlaesies, lichtgevoeligheid, brandend maagzuur en neurologische problemen.

Een te hoge inname van vitamine B9, ook wel bekend als foliumzuur, kan het immuunsysteem verzwakken, neurologische problemen veroorzaken, en een ernstig vitamine B12-tekort maskeren.

Vetoplosbare vitaminen

Multivitamines met grote hoeveelheden vetoplosbare vitamines kunnen zeker schadelijk zijn, omdat een teveel aan deze vitamines zich in het lichaam kan ophopen. Een te hoge inname van vitamine A kan bijvoorbeeld hoofdpijn, leverschade, zwakkere botten en geboorteafwijkingen veroorzaken.

Rokers en voormalige rokers kunnen vooral baat hebben bij het vermijden van multivitamines met grote hoeveelheden vitamine A of bètacaroteen, die het lichaam kan omzetten in vitamine A. Een te grote inname van deze voedingsstoffen zou het risico op longkanker vergroten.

Ook kan het innemen van te veel vitamine D leiden tot misselijkheid, braken, spierzwakte, cognitieve problemen, hartproblemen en nierfalen. Een teveel aan vitamine E kan leiden tot bloedingen, diarree, zwakte, wazig zien en vruchtbaarheidsproblemen.

Wat betreft vitamine K is uit onderzoek niet gebleken dat een te hoge inname al te veel problemen veroorzaakt. Deze vitamine kan echter een wisselwerking hebben met verschillende medicijnen, waaronder antibiotica en bloedverdunners.

Leestip: Wat gebeurd er als je te veel vitamine pillen slikt?

Mineralen

Net als vetoplosbare vitamines kunnen mineralen zich in het lichaam ophopen als je ze in overmaat neemt, wat schadelijke gevolgen kan hebben. Zo kan een te hoge inname van bepaalde mineralen, zoals ijzer, koper, magnesium en zink, maagklachten, constipatie, diarree, misselijkheid, braken, maagpijn en hoofdpijn veroorzaken.

Een te hoge inname van ijzer is bijzonder schadelijk omdat het ook leverproblemen kan veroorzaken. Multivitamines met een hoog gehalte aan ijzer, koper en zink kunnen ook verhinderen dat het lichaam andere voedingsstoffen die je consumeert opneemt.

Multivitamines met te veel jodium kunnen schildklierproblemen veroorzaken. Anderzijds kunnen die met te veel selenium een knoflookachtige adem, haaruitval, broze nagels of een metaalsmaak in de mond veroorzaken.

Zijn multivitamines veilig?

De meeste van de in dit artikel genoemde bijwerkingen treden op nadat iemand hoeveelheden voedingsstoffen consumeert die de huidige bovengrenzen van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) overschrijden.

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) is een maatstaf om aan te geven hoeveel van een voedingsstof gezonde mensen dagelijks nodig hebben. Deze voedingsnormen stelt de Gezondheidsraad vast voor bijna alle vitamines en mineralen.

Iedere voedingsstof heeft een ADH waarbij onderzoekers hebben onderzocht wanneer deze giftig wordt. Overschrijding van de ADH van een voedingsstof kan leiden tot een overdosis en ernstige bijwerkingen, zoals leverschade en in extreme gevallen zelfs de dood.

Leestip: Multivitamine, wanneer innemen?

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamines

Bijwerkingen op korte en lange termijn

Afhankelijk van de voedingsstof en de dosering ervan kunnen sommige bijwerkingen heel snel optreden, terwijl het bij andere langer kan duren voordat ze zich ontwikkelen. De snelheid waarmee je bijwerkingen kunt ervaren hangt af van het type en de dosering van de voedingsstof die je hebt ingenomen.

Zo kan het innemen van een zeer hoge dosis van een of meerdere voedingsstoffen darmsymptomen veroorzaken die zich meestal kort na het innemen van het supplement ontwikkelen.

Ernstiger bijwerkingen kunnen zich echter in de loop van de tijd ontwikkelen naarmate te grote hoeveelheden voedingsstoffen of ongewenste verontreinigingen zich geleidelijk in het lichaam ophopen.

Als je denkt dat je multivitamine bijwerkingen ervaart, zorg er dan voor dat je ze zo snel mogelijk met je huisarts bespreekt.

Hebben vegans vaker een multivitamine nodig?

Een veganistisch dieet bestaat voornamelijk uit voedingsmiddelen die uitsluitend van planten afkomstig zijn, zoals fruit, groenten, peulvruchten, granen, noten en zaden. Kortom: een dieet dat alle dierlijke producten, waaronder zuivel, eieren en gelatine, weglaat. Een veganist heeft daarom meer risico om de belangrijkste voedingsstoffen uit dierlijke producten tekort te komen.

“Plantaardige diëten missen vitamine B12.”

Van plantaardige diëten is bijvoorbeeld algemeen bekend dat ze vitamine B12 missen. Om die reden kan het nuttig zijn om een vegan multivitamine als aanvulling in te zetten om eventuele voedingstekorten aan te vullen en je algehele gezondheid en welzijn te ondersteunen. Naarmate de belangstelling voor veganisme blijft groeien, zal ook het aantal veganistische multivitaminen op de markt toenemen.

Multivitamines: nuttig of niet?

Multivitamines kunnen nuttig zijn voor mensen die niet in staat zijn om hun dagelijkse behoefte aan voedingsstoffen alleen via de voeding te bereiken.

Multivitamines kunnen echter geen evenwichtige voeding vervangen, en het innemen ervan in grote hoeveelheden kan leiden tot bijwerkingen variërend van lichte maagklachten tot ernstige lever- en hartproblemen.

Je kunt je risico minimaliseren door alleen multivitamines te nemen als je ze echt nodig hebt of multivitamines te kopen die niet al te hoog gedoseerd zijn.

Verder lezen: Wat is de beste vegan multivitamine van 2023?