Last van winderigheid? Oorzaak & oplossing(en)

Pfff, sinds een aantal dagen heb je last van winderigheid. Irritant! Waar komen die scheetjes ineens vandaan? Heb je iets verkeerds gegeten, of is er iets anders aan de hand? Winderigheid, ofwel flatulentie, kan verschillende oorzaken hebben; ernstig en minder ernstig. Wij leggen je alles uit over dit stinkende kwaaltje én wat je eraan kunt doen om weer zonder die vervelende buikkrampen door het leven te gaan. Let’s get that belly healthy again!

Wat is winderigheid?

Winderigheid is een medische term voor het laten van gas uit je spijsverteringsstelsel, ook wel “flatulentie” genoemd. Het gebeurt wanneer gas zich verzamelt in het spijsverteringskanaal en het is een supernormaal proces. Iedereen laat wel eens scheetjes!

Gas verzamelt zich in het spijsverteringskanaal wanneer je lichaam voedsel afbreekt. Het kan ook gebeuren als je lucht inslikt tijdens het eten of drinken. Gas bestaat meestal uit zuurstof, stikstof, waterstof, koolstofdioxide en soms methaan.

Lees ook: Darmflora herstellen? 9 tips voor gezonde darmen

Hoeveel scheten laat een mens per dag?

Gemiddeld hebben mensen tussen de 13 en 21 keer per dag last van winderigheid, volgens de National Institutes of Health. Sommige aandoeningen zoals het prikkelbare darmsyndroom, coeliakie en gastroparese kunnen overmatige winderigheid veroorzaken. Je kunt ook vaker last hebben van winderigheid als je bepaalde voedingsmiddelen eet.

In sommige gevallen kan winderigheid pijn en een opgeblazen gevoel veroorzaken en je dagelijkse activiteiten beïnvloeden. Het aanpassen van je dieet, het innemen van medicijnen en lichaamsbeweging kunnen helpen om het ongemak van winderigheid te verminderen.

Winderigheid oorzaak

Eigenlijk ontstaat winderigheid (ofwel gas) op twee manieren. Lucht inslikken (aerofagie) terwijl je eet of drinkt kan ervoor zorgen dat zuurstof en stikstof zich verzamelen in het spijsverteringskanaal. Ten tweede, als je lichaam voedsel afbreekt, verzamelen gassen zoals waterstof, methaan en kooldioxide zich in het spijsverteringskanaal. Beiden kunnen flatulentie veroorzaken.

Flatulentie door lucht inslikken

Het is normaal om de hele dag door lucht in te slikken, normaal gesproken tijdens het eten en drinken. Meestal slik je maar een kleine hoeveelheid lucht in.

Als je vaak meer lucht inslikt, kun je last krijgen van overmatige winderigheid. Het kan ook boeren veroorzaken.

Redenen dat je meer lucht inslikt dan normaal zijn onder andere:

• kauwgom kauwen
• roken
• het dragen van een loszittend kunstgebit
• zuigen op voorwerpen zoals de dop van een pen
• koolzuurhoudende dranken drinken
• te snel eten of drinken
• veel praten tijdens het eten

Leestip: Wat te doen tegen diarree door stress?

Winderig door het voedsel dat je eet

Het voedsel dat je eet kan ook leiden tot rommelende darmen. Koolhydraten staan er bijvoorbeeld om bekend dat ze winderigheid veroorzaken. Of wat dacht je van bloemkool en bonen?

Eiwitten en vetten veroorzaken meestal minder winderigheid dan koolhydraten. Sommige eiwitten kunnen er echter voor zorgen dat gas een sterkere geur heeft.

Windjes kunnen ontstaan doordat je te veel lucht inslikt, of door bepaalde voedingsmiddelen.

Voedingsmiddelen die winderigheid kunnen veroorzaken zijn bijvoorbeeld:

• bonen
• kool
• broccoli
• spruitjes
• volle granen
• asperges
• melk
• zuivelproducten
• uien en knoflook
• peren
• artisjokken
• tarwe
• haverzemelen
• erwten
• aardappelen
• maïs
• rozijnen
• linzen en andere peulvruchten
• pruimen
• appels
• voedingsmiddelen met veel fructose of sorbitol, zoals vruchtensappen en suikervrije snoepjes
• (sterk) bewerkte voedingsmiddelen

Deze voedingsmiddelen kunnen er lang over doen om te verteren, wat leidt tot de onaangename geur die geassocieerd wordt met winderigheid. Er zijn ook bepaalde voedingsmiddelen die het lichaam niet volledig kan opnemen. Dit betekent dat ze van de darmen naar de dikke darm gaan zonder eerst volledig verteerd te worden.

Ophoping van gassen

De dikke darm bevat een grote hoeveelheid bacteriën die vervolgens het voedsel afbreken, waarbij gassen vrijkomen. De ophoping van dit gas veroorzaakt winderigheid.

Niet alle voedingsmiddelen veroorzaken bij iedereen winderigheid. Door bij te houden welke voedingsmiddelen je eet en welke winderigheidssymptomen je ervaart, kun je bepalen welke voedingsmiddelen winderigheid in je lichaam veroorzaken.

Lees ook: Opgeblazen buik? Oma weet raad!

Last van winderigheid (vrouw)

Hoewel er in principe twee oorzaken zijn van winderigheid (door lucht inslikken of het afbreken van voedsel), kunnen vrouwen meer winderigheid ervaren. Dit kan weer verschillende redenen hebben: 

• Schommelingen in hormonen. De menstruatiecyclus beïnvloedt je hormonen zoals oestrogeen en progesteron. Deze schommeling kan ook invloed hebben op je spijsverteringskanaal. Veel vrouwen ervaren net voor en rond de menstruatie een opgeblazen gevoel , meer gasvorming en soms diarree. 
• Zwangerschap. Tijdens de zwangerschap produceren vrouwen vaak meer progesteron, een hormoon dat de spieren ontspant. En dat betekent: ook die van het spijsverteringsstelsel. Dit vertraagt de spijsvertering, waardoor gasvorming en een opgeblazen gevoel juist kunnen toenemen.
• Endometriose en andere bekkenproblemen. Er zijn verschillende (vrouwelijke) aandoeningen die winderigheid kunnen veroorzaken. Aandoeningen zoals endometriose kunnen leiden tot buikklachten en winderigheid door ontstekingen en druk op het spijsverteringskanaal. Het kan soms lang duren voor een vrouw wordt gediagnosticeerd met deze aandoening.
• Vertraagde maaglediging. Sommige vrouwen hebben last van gastro-intestinale motiliteitsproblemen (je spieren en zenuwen hebben een abnormaal ritme), wat kan leiden tot een langzamere vertering en daardoor meer gasvorming.
• Gebruik van anticonceptie. Hormoonhoudende anticonceptiemiddelen zorgen natuurlijk ook voor een schommeling van hormonen en kunnen dus bij sommige vrouwen ook een effect hebben op de spijsvertering en leiden tot een opgeblazen gevoel of gasvorming.

Andere onderliggende omstandigheden van winderigheid

Als je voeding geen grote hoeveelheden koolhydraten of suikers bevat en je niet overmatig veel lucht inslikt, kan je overmatige winderigheid worden veroorzaakt door een medische aandoening.

De aandoeningen die winderigheid kunnen veroorzaken variëren van tijdelijke gezondheidsproblemen tot chronische spijsverteringsproblemen. Enkele van deze aandoeningen zijn:

• constipatie
• gastro-enteritis
• voedselintoleranties, zoals lactose-intolerantie
• IBS
• ziekte van Crohn
• coeliakie
• diabetes
• eetproblemen
• colitis ulcerosa
• dumpingsyndroom
• gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)
• auto-immuun pancreatitis
• maagzweren

Leestip: Opgeblazen gevoel en moe: wat werkt wel?

Wat helpt tegen winderigheid?

Je kunt je winderigheid verlichten door een mix van veranderingen in je levensstijl en aanpassingen in je dieet. Huismiddeltjes tegen winderigheid zijn onder andere:

1. Het bijhouden van een voedseldagboek

Dit zal je helpen uit te zoeken welke voedingsmiddelen je lichaam winderig maken. Nadat je een aantal voedingsmiddelen hebt geïdentificeerd die overmatige winderigheid veroorzaken, kun je proberen er minder van te eten of ze helemaal te vermijden.

2. Je dieet aanpassen (eventueel FODMAP-dieet)

Als je dieet een grote hoeveelheid moeilijk verteerbare koolhydraten bevat, probeer deze dan te vervangen. Koolhydraten die lichter verteerbaar zijn, zoals rijst en bananen, zijn vervangers die winderigheid kunnen verminderen.

Er bestaat ook een speciaal dieet om uit te zoeken voor welke voedselgroepen (koolhydraten) je intolerant of gevoelig bent. Dit heet het FODMAP-dieet en is te volgen samen met een diëtist. 

Houd een eetdagboek bij om te onderzoeken wanneer je buikpijn krijgt en meer scheten laat.

Lees ook: FODMAP dieet: lijst, recepten & schema

3. Vaker kleinere maaltijden eten

Het eten van zo’n vijf tot zes kleine maaltijden per dag in plaats van drie grotere kan makkelijker zijn voor je spijsverteringsstelsel. Dit is echter voor ieder persoon anders, maar het proberen waard!

4. Proberen minder lucht in te slikken

Vermijd alles waardoor je meer lucht inslikt. Dit betekent ook dat je je eten goed moet kauwen en dat je kauwgom, roken en rietjes moet vermijden. Probeer ook niet te  veel te praten tijdens het eten; dat zorgt ook vaak voor veel lucht. 

5. Veel water drinken

Gehydrateerd blijven kan je helpen constipatie te voorkomen, wat gas veroorzaakt. Bovendien zorg je ervoor dat je lichaam voldoende vocht behoudt en dat je ontlasting zacht blijft. Pak vandaag dus maar een extra glas water!

6. Regelmatig bewegen

Sommige mensen merken dat sporten de spijsvertering bevordert en winderigheid kan voorkomen. En je hoeft niet eens per se naar de sportschool! Het kan al helpen om na je maaltijd even een stukje te wandelen of rustig te bewegen. Zo help je je spijsverteringskanaal een handje!

Leestip: Stress verminderen: wat helpt (niet) – 15 tips!

7. Het nemen van probiotica

Probiotica, zoals Lactobacillus en Bifidobacterium, kunnen een regelmatige spijsvertering bevorderen, wat kan helpen bij het verminderen van winderigheid. Denk aan producten zoals tempeh, yoghurt, kimchi of andere gefermenteerde voedingsmiddelen. 

8. Verander je houding en kleding

Rechtop zitten kan je lichaam helpen overtollig gas af te voeren. Als je namelijk niet rechtop zit kunnen je darmen in de knel raken. Bovendien kan strakke kleding hetzelfde gevolg hebben. Zorg dus voor loszittende kleding als je veel last hebt van winderigheid en zit/sta rechtop. 

9. Een kruik gebruiken

Toch last van een opgeblazen buik en winderigheid? Een verwarmingskussen of warmwaterkruik op je buik leggen kan helpen tegen pijn en kramp door overtollig gas.

10. Gember eten of gemberthee drinken

Van gember is bekend dat het de spijsvertering bevordert. Het verbeteren van je spijsvertering kan helpen bij het verlichten van winderigheid en een opgeblazen gevoel.

Lees ook: Hoe krijg je meer energie? 10 Tips (als je moet bent)

Winderigheid verhelpen met medicijnen

Medicijnen kunnen ook worden gebruikt om winderigheid te behandelen, afhankelijk van de oorzaak van het probleem. Behandelingsopties zijn onder andere:

• OTC-medicijnen: Drogisterijen bieden een verscheidenheid aan medicijnen voor het  verlichten van winderigheid. Je kunt het beste je huisarts raadplegen als je overweegt medicijnen te nemen. 
• Medicijnen op recept: Bepaalde medicijnen op recept kunnen onderliggende aandoeningen aanpakken, zoals PDS (prikkelbaar darmsyndroom) of bacteriële overgroei van de dunne darm, die winderigheid veroorzaken. Het behandelen van de aandoening kan op zijn beurt winderigheid verminderen.
• Supplementen: Als je lactose-intolerant bent, kan het innemen van lactase (vrij verkrijgbaar) helpen tegen winderigheid als je zuivelproducten consumeert. Een ander supplement, alfa-galactosidase (Beano), kan het lichaam helpen bij het afbreken van bijvoorbeeld peulvruchten en groenten om winderigheid te verminderen.

Voordat je medicijnen of supplementen aan je dieet toevoegt, kun je het beste eerst een arts raadplegen om er zeker van te zijn dat ze veilig voor je zijn.

Flatulentie kan ook een onderliggende oorzaak hebben, zoals het prikkelbaar darmsyndroom of endometriose.

Ineens veel scheten laten en buikpijn

Als je plotseling veel scheten laat en  je zorgen maakt over je winderigheid, neem dan contact op met een arts. Hij of zij zal vragen naar:

• je symptomen
• je dieet
• je eet- en drinkgewoonten (zoals de grootte van je maaltijden en hoe snel je eet)
• medicijnen en supplementen die je gebruikt
• je medische geschiedenis

Ze kunnen ook een lichamelijk onderzoek doen om te controleren op zwelling, gevoeligheid of geluiden in je buik. Dit kan een lichamelijk onderzoek van je rectum inhouden.

Een zorgverlener kan de opdracht geven voor aanvullende medische onderzoeken, waaronder röntgenfoto’s, bloedonderzoek en ontlastingonderzoek, om te kijken of er een mogelijk gezondheidsprobleem ten grondslag ligt aan je winderigheid.

Het is sowieso verstandig een eetdagboek bij te houden en je eetgewoonten aan te passen om de oorzaak van je winderigheid te vinden.

Lees ook: Wanneer magnesium innemen?

Rommelende darmen en stinkende winden

Ernstige en aanhoudende winderigheid kan invloed hebben op je fysieke welzijn. Het kan pijn, kramp, een opgeblazen gevoel en andere ongemakkelijke symptomen veroorzaken.

Een teveel aan winderigheid kan ook complicaties veroorzaken voor je geestelijke gezondheid. Je kunt het stressvol of gênant vinden om vaak last te hebben van winderigheid, vooral in sociale situaties.

Winderigheid verminderen met huismiddeltjes, medicijnen of beide kan de kans op complicaties echter verkleinen. Probeer verschillende strategieën uit om te zien welke voor jou het beste werken, en overweeg om met een zorgverlener te praten als winderigheid complicaties in je leven veroorzaakt.

Leestip: Bestaat er een paardenmiddel tegen spierpijn?

Wanneer moet je naar de dokter voor winderigheid?

Als je last hebt van onverklaarbare winderigheid, of als je de volgende symptomen ervaart in combinatie met winderigheid, moet je naar je huisarts gaan:

• gezwollen buik
• buikpijn
• aanhoudende en ernstige winderigheid
• braken
• diarree
• verstopping
• onbedoeld gewichtsverlies
• brandend maagzuur
• bloed in de ontlasting

Deze symptomen kunnen een teken zijn van een ernstige onderliggende aandoening.

Samenvatting flatulentie (winderigheid)

Heb je last van winderigheid en stinkende scheten? Dit komt meestal door lucht die zich verzamelt in je spijsverteringskanaal. Meestal door lucht in te slikken of voedsel dat je lichaam moeilijk verteert. Het is helemaal niet gek dat je scheten laat, het is zelfs hartstikke normaal! Maar toch kun je er meer last van hebben door bijvoorbeeld intoleranties, hormoonschommelingen of onderliggende aandoeningen.

Bepaalde voedingsmiddelen (zoals bonen, kool en zuivel) staan bekend om hun effect op winderigheid. Gelukkig kun je dit verminderen door je dieet aan te passen, rustig te eten, meer water te drinken en actief te blijven. Houd een eetdagboek bij om te onderzoeken waar jouw buikpijn en rommelende darmen vandaan komen.