Wat is spijsvertering? Alles over je spijsverteringsstelsel

Het is eigenlijk de normaalste zaak van de wereld: je spijsvertering. Je eet en drinkt elke dag en gaat als het goed is ook regelmatig naar het toilet. Maar hoe werkt het eigenlijk binnenin je lichaam? Gek eigenlijk dat we dat helemaal niet weten! Daarom leggen we je vandaag alles uit over jouw spijsverteringsstelsel. Let’s learn something new!

Wat is spijsvertering?

Spijsvertering is de manier waarop je lichaam voedsel afbreekt en de voedingsstoffen eruit haalt die het nodig heeft. Alles wat overblijft, is een afvalproduct dat je lichaam verwijdert (yep, je ontlasting).

Dit proces staat ook wel bekend als de hele darmtransitduur (in het Engels afgekort als WGTT), wat verwijst naar de tijd die voedsel nodig heeft om van de mond naar de anus door het maag-darmkanaal te gaan.

Duur spijsvertering

Voedsel heeft over het algemeen 14 tot 58 uur nodig om door het spijsverteringskanaal te gaan, met een gemiddelde van 28 uur. Sommige onderzoeken suggereren echter dat het in enkele gevallen 5,5 dag kan duren voordat voedsel volledig is verteerd.

Geef jouw spijsvertering een boost!

#1 in Aanbiedingen

Daily co Digestion Support €19.95

Bekijk Product

Wat is verteren eigenlijk?

Verteren is het proces waarbij het lichaam voedsel afbreekt in kleinere, opneembare onderdelen zodat voedingsstoffen door de darmen in het bloed kunnen worden opgenomen. Vervolgens kan je lichaam deze voedingsstoffen weer gebruiken! Denk aan vitamines, mineralen en aminozuren. 

Dit hele proces vindt plaats in het spijsverteringsstelsel en omvat zowel mechanische als chemische stappen.

Lees ook: Wat kun je doen aan borrelende darmen en waterige diarree?

De fasen van vertering:

Mechanische vertering

Hiermee wordt bedoeld dat je voedsel in kleinere stukken wordt gebroken. Dit gebeurt onder andere door het kauwen in je mond en door de knedende bewegingen van de maag en darmen. Dit proces vergroot het oppervlak van het voedsel, zodat enzymen beter hun werk kunnen doen.

Chemische vertering

Hier worden grote moleculen (zoals koolhydraten, eiwitten en vetten) afgebroken tot kleinere moleculen (zoals suikers, aminozuren en vetzuren). Dit gebeurt door enzymen die worden geproduceerd in speeksel, de maag, de alvleesklier en de darmen. Handig is ons lichaam eigenlijk, hè?

Er komen heel wat organen kijken bij je spijsvertering, zoals je mond, maag, dunne darm, dikke darm, alvleesklier en lever.

Leestip: Opgeblazen gevoel en moe: wat werkt wel?

Hoe snel verteert eten?

Over het algemeen heeft voedsel 14 tot 58 uur nodig om door je spijsverteringskanaal te gaan. Hoe lang het duurt voordat voedsel verteert, verschilt echter sterk van persoon tot persoon en is afhankelijk van verschillende factoren, zoals:

• eet- en leefgewoonten
• darmmicrobioom
• genetica
• geslacht toegewezen bij de geboorte
• stress
• onderliggende gezondheidstoestand
• het gebruik van bepaalde medicijnen

Hoe lang duurt spijsverteren? 

Gemiddeld duurt het zo’n 28 uur van het moment dat je iets consumeert totdat de afvalstoffen je lichaam weer verlaten.

Het bereik voor de doorlooptijd van de spijsvertering wordt echter ook opgesplitst in kleinere segmenten:

• Maaglediging: Dit is hoe lang het duurt voordat voedsel door je maag in de dunne darm komt.
• Dunne darm transit tijd: De tijd die het voedsel nodig heeft om door de dunne darm te bewegen.
• Colonpassagetijd: De tijd die voedsel nodig heeft om door je dikke darm te gaan, inclusief de proximale (eerste stukje van de darm), distale (middenstuk) en rectosigmoid colon (het laatste deel). Dit deel van het spijsverteringsproces duurt het langst.

Hier zijn de gemiddelde waarden voor de doorlooptijden per segment:

Zoals je kunt zien in bovenstaande tabel kan het enorm verschillen per persoon. De spijsvertering heeft de meeste tijd nodig in de dikke darm. Als je last hebt van diarree of constipatie kan de tijd – zoals je ziet – sterk afwijken van het gemiddelde. 

Lees ook: Wat te doen tegen diarree door stress?

Wat gebeurt er tijdens de spijsvertering?

Je verteringsstelsel bestaat uit vier hoofdonderdelen:

• maag-darmkanaal (GI-kanaal), omvat je:
  • mond
  • slokdarm
  • maag
  • dunne darm
  • dikke darm
  • anus
• alvleesklier
• lever
• galblaas

Dit is wat er gebeurt in je spijsverteringsstelsel wanneer je voedsel verteert:

Als je kauwt, laten klieren in je mond speeksel los. Deze verteringsvloeistof bevat enzymen die de zetmelen in je voedsel afbreken. Het resultaat is een papperige massa, een bolus genaamd, die gemakkelijker door te slikken is.

Als je slikt, gaat het voedsel door je slokdarm – de buis die je mond met je maag verbindt. Een gespierde poort, de onderste slokdarmsfincter, gaat open om het voedsel je maag in te laten stromen.

Zuren in je maag breken het voedsel nog verder af. Er ontstaat een papperig mengsel van maagsappen en gedeeltelijk verteerd voedsel, chyme genaamd, dat naar je dunne darm gaat.

Leestip: Wat eten bij diarree? Oma weet raad!

In je dunne darm voegen je alvleesklier en lever hun eigen spijsverteringssappen toe aan de mix.

Alvleeskliersappen breken koolhydraten, vetten en eiwitten af. Gal uit je galblaas lost vet op. Vitamines, andere voedingsstoffen en water verplaatsen zich door de wanden van je dunne darm naar je bloedbaan. Het onverteerde deel dat overblijft, gaat naar je dikke darm.

Functie dikke darm

De dikke darm absorbeert al het resterende water en overgebleven voedingsstoffen uit het voedsel. De rest wordt vast afval, ofwel ontlasting genoemd.

Je rectum slaat de ontlasting op totdat je klaar bent voor een stoelgang.

Hoe beïnvloedt voedsel het spijsverteringsstelsel?

Sommige voedingsmiddelen kunnen van invloed zijn op de snelheid waarmee je lichaam voedingsstoffen kan verteren.

Vezelrijke groenten en fruit worden bijvoorbeeld snel verteerd. Vezelrijk voedsel kan je spijsverteringskanaal in het algemeen efficiënter laten werken.

Aan de andere kant bevatten eiwitrijke bronnen zoals vlees en vis complexere moleculen die er langer over doen om door je lichaam te worden afgebroken.

Bewerkte, suikerhoudende junkfood zoals snoeprepen zijn het snelst te verteren. Je lichaam is er in een paar uur doorheen. Daarom heb je snel weer honger als je veel bewerkt voedsel eet!

Je volledige spijsvertering duurt gemiddeld zo’n 28 uur, maar kan sterk wisselen per persoon.

Lees ook: Last van winderigheid? Oorzaak & oplossing(en)

Spijsverteren problemen symptomen

Bepaalde aandoeningen kunnen de spijsvertering verstoren en onaangename bijwerkingen veroorzaken, zoals brandend maagzuur, winderigheid, constipatie of diarree. Enkele van deze aandoeningen zijn:

• zure reflux en gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)
• verstopping
• diarree
• diverticulitis
• inflammatoire darmziekten (IBD), zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn
• prikkelbaar darm syndroom (PDS of IBS)
• voedselintoleranties, zoals voor lactose en gluten
• ontlastingsincontinentie

Spijsverteren problemen oplossen

Om het voedsel soepel door je spijsverteringsstelsel te laten stromen en problemen zoals diarree en constipatie te voorkomen, raadt de Britse National Health Service (NHS) de volgende tips aan:

• eet minstens 30 gram vezels per dag
• eet vezelrijk voedsel, zoals groenten, volle granen en haver
• eet vier of vijf kleinere maaltijden per dag in plaats van drie grote maaltijden
• drink veel vocht om uitdroging te voorkomen
• voeg probiotica toe aan je dieet, zoals yoghurt, kefir en kimchi
• eet magere proteïne, zoals kip, vis, kalkoen en tofu
• beweeg dagelijks, minimaal 30 minuten (wandelen kan ook!)
• vermijd vetrijk, vet en sterk bewerkt voedsel
• beperk de hoeveelheid (sterke) specerijen die je eet
• probeer stressverminderende activiteiten, zoals yoga en meditatie
• stop met roken, als u rookt
• behoud een gematigd lichaamsgewicht

Leestip: Opgeblazen buik? Oma weet raad!

Hoe lang blijft eten in je maag?

Hoe snel je maag leeg is na het eten hangt af van het soort en de hoeveelheid voedsel dat je eet. De gemiddelde tijd van maaglediging is 0 tot 6 uur.

Hoe snel verteert eten bij diarree?

Bij diarree verloopt de spijsvertering vaak sneller dan normaal, dat heb je vast wel eens gemerkt. Voel je het opkomen? Dan moet je haast een sprintje trekken naar de wc! Hierdoor heeft je voedsel natuurlijk minder tijd om in de darmen te worden verteerd en voedingsstoffen op te nemen. 

In plaats van de gebruikelijke 24 tot 72 uur die het normale verteringsproces duurt, kan voedsel bij diarree al binnen 6 tot 12 uur door het spijsverteringskanaal gaan!

Hoe lang de spijsvertering duurt bij diarree hangt af van:

• De oorzaak van de diarree (bijvoorbeeld voedselvergiftiging, infectie of stress).
• Wat je hebt gegeten (vet- of vezelrijk voedsel kan anders reageren).
• Je algemene gezondheid (bijvoorbeeld of je genoeg vocht binnenkrijgt).

Leestip: Darmflora herstellen? 9 tips voor gezonde darmen

Doordat je voedsel razendsnel door je lichaam gaat kan het zijn dat het niet goed wordt verteerd en bovendien kan je vochtgehalte naar beneden gaan. Om dit te compenseren, is het belangrijk om:

• Voldoende te drinken, vooral water, bouillon of ORS (orale rehydratiezouten).
• Licht verteerbaar voedsel te eten, zoals bananen, rijst, appelmoes en toast.
• Zware en vette maaltijden te vermijden, die de diarree kunnen verergeren.

Als diarree langer dan een paar dagen aanhoudt, is het verstandig een arts te raadplegen om uitdroging en andere complicaties te voorkomen.

Samenvatting

Je staat misschien niet dagelijks stil bij je spijsvertering, terwijl je er wel elke dag mee te maken hebt! Gemiddeld duurt je spijsvertering zo’n 28 uur, van je eerste hap tot je ontlasting. Maar het kan sterk variëren per persoon. Zo speelt je eetpatroon, genetica en stressniveau bijvoorbeeld ook een rol! 

Je weet echter wel wanneer het niet optimaal werkt door ongemakkelijke symptomen zoals winderigheid, een opgeblazen gevoel, constipatie of zelfs diarree. Heb je langere tijd last van symptomen? Dan is het verstandig contact op te nemen met je huisarts. 

Geef jouw spijsvertering een boost!

#1 in Aanbiedingen

Daily co Digestion Support €19.95

Bekijk Product