Wat zijn eiwitten?
Eiwitten bestaan uit aminozuren die samen lange ketens vormen. Je kunt een eiwit zien als een kralensnoer waarin elke kraal een aminozuur is. Er zijn 20 aminozuren die de duizenden verschillende eiwitten in je lichaam helpen vormen. Eiwitten doen het meeste werk in de cel en vervullen 9 verschillende functies, we leggen ze hieronder aan je uit.
Eiwitpoeder voor groei en onderhoud
Je lichaam heeft eiwitten nodig voor groei en onderhoud van weefsels. Toch zijn de eiwitten van je lichaam in een constante staat van omzet. Onder normale omstandigheden breekt je lichaam dezelfde hoeveelheid eiwitten af die het gebruikt om weefsels op te bouwen en te herstellen.
Andere keren breekt het meer eiwitten af dan het kan aanmaken, waardoor de behoefte van je lichaam toeneemt. Dit gebeurt meestal in periodes van ziekte, tijdens zwangerschap en tijdens het geven van borstvoeding. Ook mensen die herstellen van een blessure of operatie, oudere volwassenen en sporters kunnen baat hebben bij eiwitpoeder.
Veroorzaken van biochemische reacties
Enzymen zijn eiwitten die belangrijke chemische reacties in je lichaam mogelijk maken.
Ze helpen bij duizenden biochemische reacties die binnen en buiten je cellen plaatsvinden. Door de structuur van enzymen kunnen ze zich verbinden met andere moleculen in de cel, substraten genaamd, die reacties katalyseren die essentieel zijn voor je stofwisseling.
Enzymen kunnen ook buiten de cel functioneren, zoals spijsverteringsenzymen als lactase en sucrase, die helpen bij het verteren van suiker. Sommige enzymen hebben andere moleculen nodig, zoals vitaminen of mineralen, om een reactie te laten plaatsvinden. Lichaamsfuncties die afhankelijk zijn van enzymen zijn onder andere:
- Spijsvertering
- Energieproductie
- Bloedstolling
- Samentrekking van spieren
Leestip: Waar is creatine goed voor?
Eiwitten werken als boodschapper
Sommige eiwitten zijn hormonen, dat zijn chemische boodschappers die de communicatie tussen je cellen, weefsels en organen bevorderen. Ze worden gemaakt en afgescheiden door endocriene weefsels of klieren en vervolgens in je bloed vervoerd naar hun doelweefsels of organen, waar ze zich binden aan eiwitreceptoren op het celoppervlak.
Hormonen kunnen worden gegroepeerd in drie hoofdcategorieën:
- Eiwitten en peptiden: Deze bestaan uit ketens van aminozuren, variërend van enkele tot enkele honderden.
- Steroïden: Deze worden gemaakt uit het vet cholesterol. De geslachtshormonen, testosteron en oestrogeen, zijn gebaseerd op steroïden.
- Amines: Deze worden gemaakt van de afzonderlijke aminozuren tryptofaan of tyrosine, die helpen bij het maken van hormonen die te maken hebben met slaap en stofwisseling.
Eiwitten en polypeptiden vormen de meeste hormonen van je lichaam.
Kortom, aminozuurketens van verschillende lengtes vormen uiteindelijk eiwitten en peptiden, die verschillende van je lichaamshormonen vormen en informatie doorgeven tussen je cellen, weefsels en organen.
Lees ook: Wat zijn de beste spiergroei supplementen?
Eiwitten zorgen voor structuur
Sommige eiwitten zijn vezelachtig en geven cellen en weefsels stijfheid en stevigheid. Tot deze eiwitten behoren keratine, collageen en elastine, die het bindweefsel van bepaalde structuren in je lichaam helpen vormen.
Keratine is een structureel eiwit dat voorkomt in je huid, haar en nagels. Collageen is het meest voorkomende eiwit in je lichaam en is het structurele eiwit van je botten, pezen, banden en huid.
Interessant is ook het eiwit elastine dat honderden keren flexibeler is dan collageen. Door de hoge elasticiteit kunnen veel weefsels in je lichaam na uitrekken of samentrekken terugkeren naar hun oorspronkelijke vorm, zoals je baarmoeder, longen en slagaders.
Lees ook: Afvallen met eiwitshakes
Eiwitten regelen de juiste pH-waarde
Eiwitten spelen een vitale rol bij het reguleren van de concentraties van zuren en basen in je bloed en andere lichaamsvloeistoffen. Het evenwicht tussen zuren en basen wordt gemeten met behulp van de pH-schaal. Deze loopt van 0 tot 14, waarbij 0 het zuurst is, 7 neutraal en 14 het meest basisch. Voorbeelden van de pH-waarde van veel voorkomende stoffen zijn:
- pH 2: Maagzuur
- pH 4: Tomatensap
- pH 5: Zwarte koffie
- pH 7,4: Menselijk bloed
- pH 10: Magnesiummelk
- pH 12: Zeepsop
Een diversiteit aan buffersystemen zorgt ervoor dat je lichaamsvloeistoffen een normale pH-waarde behouden. Een constante pH is noodzakelijk, want zelfs een kleine verandering in de pH kan schadelijk of mogelijk dodelijk zijn.
Eén manier waarop je lichaam de pH regelt is dus met eiwitten. Een voorbeeld is hemoglobine, een eiwit waaruit rode bloedcellen bestaan. Hemoglobine bindt kleine hoeveelheden zuur, en helpt zo de normale pH-waarde van je bloed te handhaven. De andere buffersystemen in je lichaam zijn fosfaat en bicarbonaat.
Lees ook: Eiwitrijke voeding met hoog eiwitgehalte
Eiwit houdt vocht in evenwicht
Eiwitten reguleren lichaamsprocessen om de vochtbalans in stand te houden. Albumine en globuline zijn eiwitten in je bloed die helpen de vochtbalans van je lichaam te handhaven door water aan te trekken en vast te houden.
Als je niet genoeg eiwitten eet, nemen je niveaus van albumine en globuline uiteindelijk af.
Bijgevolg kunnen deze eiwitten het bloed niet langer in je bloedvaten houden, en wordt het vocht in de ruimtes tussen je cellen gedwongen.
Als het vocht zich blijft ophopen in de ruimtes tussen je cellen, ontstaat er zwelling of oedeem, vooral in de maagstreek. Dit is een vorm van ernstige eiwitondervoeding, kwashiorkor genaamd, die ontstaat als iemand wel genoeg calorieën binnenkrijgt, maar niet genoeg eiwitten. Eiwitten handhaven de vochtbalans tussen je bloed en de omringende weefsels.
Eiwitten versterken je immuunsysteem
Eiwitten helpen immunoglobulinen, of antilichamen, te vormen om infecties te bestrijden. Antilichamen zijn eiwitten in je bloed die je lichaam helpen beschermen tegen schadelijke indringers zoals bacteriën en virussen.
Wanneer deze vreemde indringers je cellen binnendringen, produceert je lichaam antilichamen die ze labelen om ze te elimineren. Zonder deze antilichamen zouden bacteriën en virussen vrij zijn om zich te vermenigvuldigen en je lichaam te overweldigen met de ziekte die ze veroorzaken.
“Eiwitten helpen om infecties te bestrijden.”
Als je lichaam eenmaal antistoffen heeft aangemaakt tegen een bepaalde bacterie of virus, vergeten je cellen nooit meer hoe ze die moeten maken. Hierdoor kunnen de antilichamen snel reageren de volgende keer dat een bepaalde ziekteverwekker je lichaam binnenvalt. Ook ontwikkelt je lichaam immuniteit tegen de ziekten waaraan het wordt blootgesteld.
Eiwit kan voedingsstoffen opslaan
Transporteiwitten vervoeren stoffen door je bloedbaan – in cellen, uit cellen of binnen cellen. Tot de stoffen die door deze eiwitten worden vervoerd behoren voedingsstoffen als vitaminen of mineralen, bloedsuiker, cholesterol en zuurstof.
Hemoglobine is bijvoorbeeld een eiwit dat zuurstof vervoert van je longen naar lichaamsweefsels. Glucosetransporteurs (GLUT) verplaatsen glucose naar je cellen, terwijl lipoproteïnen cholesterol en andere vetten in je bloed vervoeren.
Eiwittransporteurs zijn specifiek, wat betekent dat ze zich alleen binden aan specifieke stoffen. Met andere woorden, een eiwittransporter die glucose verplaatst zal geen cholesterol verplaatsen.
Eiwitten hebben ook nog opslagfuncties. Ferritine is een opslageiwit dat ijzer opslaat. Een ander opslageiwit is caseïne, het belangrijkste eiwit in melk dat baby’s helpt groeien.
Leestip: Waar zijn eiwitten goed voor?
Eiwitten kunnen energie leveren
Eiwit bevat vier calorieën per gram, dezelfde hoeveelheid energie die koolhydraten leveren. Vetten leveren met negen calorieën per gram de meeste energie. Maar het laatste wat je lichaam voor energie wil gebruiken is echter eiwit, omdat deze waardevolle voedingsstof in je hele lichaam veel gebruikt wordt.
Koolhydraten en vetten zijn dan beter geschikt om energie te leveren, omdat je lichaam reserves aanhoudt om als brandstof te gebruiken. Bovendien worden ze efficiënter gemetaboliseerd dan eiwitten.
Eigenlijk voorziet eiwit je lichaam onder normale omstandigheden maar heel weinig van zijn energiebehoefte. Maar in een toestand van vasten (18-48 uur geen voedselinname) breekt je lichaam skeletspieren af, zodat de aminozuren je van energie kunnen voorzien.
Je lichaam gebruikt ook aminozuren uit afgebroken skeletspieren als de opslag van koolhydraten laag is. Dit kan gebeuren na uitputtende inspanning of als je in het algemeen niet genoeg calorieën binnenkrijgt.
Dus wat is het nut van eiwitpoeders?
Eiwitpoeders zijn een effectieve manier waarop je meer eiwitten kunt toevoegen aan je gewone dieet. Het is een bron van eiwitten die naadloos door ons lichaam wordt opgenomen. De eiwitten in eiwitpoeder zijn de meest effectieve voedingsstof die er is, om spiertoename en vetverlies te bevorderen.
Eiwitpoeders behoren logischerwijs tot de beste eiwitbronnen die er zijn. Daarom doet iedereen die meer van deze voedingsstof aan zijn dieet wil toevoegen er natuurlijk goed aan zich eiwitpoeder aan te schaffen, waarbij whey protein en vegan proteine poeder het meest verkocht zijn.
Als je doel is om af te vallen, dan is het starten van een krachttraining naast eiwitpoeder supplementen de beste route die je kunt nemen. Het zal je metabolisme helpen stimuleren, magere spiermassa behouden en je helpen die extra kilo’s kwijt te raken.
Verder lezen: Waar zitten veel eiwitten in?
