Aften in de mond? Oma weet raad met 5 tips

Wat zijn aften in je mond?

Aften, ofwel stomatitis aphthosa, zijn een soort pijnlijke plekjes in je mond. Ze zijn niet besmettelijk, maar kunnen wel irritant zijn en zeer doen. Oorzaken van aften zijn onder andere stress, zuur voedsel en kleine wondjes aan de binnenkant van je mond.

Behandelingen zijn receptvrije of voorgeschreven gels, zalven en spoelingen. Zelfs zonder behandeling verdwijnen aften meestal binnen een of twee weken. Heel soms zijn aften een teken van een ernstigere oorzaak, maar meestal zijn de plekjes onschuldig.

Aften zijn onschuldige plekjes, maar ze kunnen erg pijnlijk zijn.

Hoe ontstaan aften?

Aften zijn kleine, ondiepe zweertjes die ontstaan in de binnenkant van je mond. Een aft begint als een witte of gelige mondpijn met een rode rand. Ze zijn meestal heel klein (minder dan 1 millimeter), maar kunnen uitgroeien tot een diameter van 20 tot 25 millimeter.

Je kunt een aft krijgen op je tong, tandvlees, je gehemelte, de binnenkant van je lip of onder je tong. Ze kunnen erg pijnlijk zijn en maken eten en praten vaak ongemakkelijk.

Lees ook: wat te doen tegen maagzuur? Oma weet raad!

Er zijn twee soorten aften

• Eenvoudige aften. Deze kunnen drie of vier keer per jaar optreden en maximaal een week duren.
• Complexe aften. Deze komen minder vaak voor en komen vaker voor bij mensen die ze eerder hebben gehad.

Is een aft een SOA?

Nee. Aften zijn geen herpes of een ander type seksueel overdraagbare aandoening (soa). Ze zijn zelfs helemaal niet besmettelijk. Je kunt ze dus niet verspreiden door zoenen of seksueel contact.

Koortslip en aften: zijn ze hetzelfde?

Nee. Hoewel deze zweren vaak met elkaar worden verward, zijn ze niet hetzelfde. Een koortslip – ook wel koortsblaasjes genoemd – wordt veroorzaakt door herpes simplex virus type 1 (HSV-1) of type 2 (HSV-2). Omdat een koortslip wordt veroorzaakt door een virus, is het zeer besmettelijk en kan het zich verspreiden door nauw persoonlijk contact, zoals zoenen of orale seks.

Een koortslip is een met vocht gevulde blaas die in clusters op je mond of genitaliën kan verschijnen. Aften worden daarentegen niet veroorzaakt door een (virus)infectie en zijn niet besmettelijk.

Aften zijn nooit besmettelijk, omdat het geen infectie is. Een koortslip (herpes) is daarentegen wel besmettelijk.

Lees ook: grootmoeders tips bij ontstoken tandvlees

Wie krijgt aften?

Iedereen kan aften krijgen. Maar ze komen het meest voor bij tieners en twintigers. Vrouwen (en mensen die bij de geboorte vrouwelijk worden verklaard) hebben een grotere kans op aften dan mannen (en mensen die bij de geboorte mannelijk worden verklaard). Wetenschappers denken dat dit kan komen door hormonale veranderingen.

Hoe vaak komt deze aandoening voor?

Aften zijn heel gewoon en komen vrij vaak voor. Ongeveer 20% van de bevolking heeft minstens één keer in zijn leven een aft gehad.

Lees ook: oma’s tips tegen obstipatie

Symptomen en oorzaken van aften

Er kunnen verschillende symptomen optreden wanneer je last hebt van aften en de precieze oorzaak van aften blijft onduidelijk, hoewel onderzoekers vermoeden dat een combinatie van factoren bijdraagt aan uitbraken. Dit kan per persoon natuurlijk verschillen. Hieronder zetten we de symptomen en oorzaken uiteen.

Wat zijn de symptomen van aften?

Veel voorkomende symptomen van aften zijn

• Een of meer pijnlijke zweertjes in je mond. Deze zweertjes kunnen zich vormen op je tong, de binnenkant van je lippen, de binnenkant van je wangen of het dak van je mond.
• Brandend of tintelend gevoel. Tijdens of iets voor het ontstaan van de aften.
• Kleine, ronde zweertjes die wit, grijs of geel zijn met een rode rand.

In ernstige gevallen kun je ook last krijgen van:

• Koorts.
• Fysiek slap voelen. Vermoeid, traagheid, futloosheid.
• Opgezwollen lymfeklieren.

Lees ook: ontstoken oog? Oma weet raad

Wat veroorzaakt aften?

Deskundigen weten niet precies waarom sommige mensen meer kans hebben op aften dan anderen. Maar ze hebben veel factoren ontdekt die de ontwikkeling van deze blaasjes kunnen uitlokken.

Wat is de oorzaak van aften in je mond?

• Stress. Een te hoog cortisol gehalte.
• Verwondingen aan de binnenkant van je mond. Zoals een klein sneetje of scheurtje.
• Zuur voedsel. Zoals citrusvruchten.
• Niet-steroïde ontstekingsremmende medicijnen. Bijvoorbeeld ibuprofen.
• Tandheelkundige hulpmiddelen. Zoals een beugel of een slecht passend kunstgebit.

Complexe aften kunnen ontstaan bij mensen met aandoeningen aan het immuunsysteem, waaronder:

• Lupus.
• Ziekte van Behcet.
• Coeliakie.
• Colitis ulcerosa.
• Ziekte van Crohn.
• AIDS.

Aften kunnen ook verband houden met voedingstekorten aan vitamine B-12, zink, foliumzuur of ijzer.

Lees ook: opgeblazen buik? Oma weet raad!

Zijn aften besmettelijk?

Nee, aften zijn niet besmettelijk. Aften zijn niet besmettelijk omdat ze niet worden veroorzaakt door een infectie. Heb je last van een koortslip, ofwel het herpesvirus? Dan zijn je blaasjes wel besmettelijk.

Hoe weet je of je een aft hebt?

Je dokter kan een aft vaststellen tijdens een lichamelijk onderzoek. Hij of zij kan ook een bloedtest aanbevelen om te zien of je een vitaminetekort hebt of een andere aandoening die de zweertjes veroorzaakt.

Wat kun je doen tegen aften in je mond?

De behandeling van een aft kan bestaan uit vrij verkrijgbare of voorgeschreven producten om je symptomen te verlichten. Je dokter kan je een of meer van deze middelen aanraden.

Lees ook: wallen onder de ogen? Oma weet raad!

Tips tegen aften in je mond

• Plaatselijke verdovingsmiddelen. Zoals producten met benzocaïne.
• Mondspoelingen. Met waterstofperoxide, chloorhexidine of dexamethason.
• Corticosteroïde zalven. Dit soort zalfjes hebben een ontstekingsremmende werking.
• Antibiotica. Raadpleeg je huisarts voor de beste optie.
• Vitamines innemen. Als je een aft hebt die veroorzaakt wordt door voedingstekorten, kan je dokter bepaalde vitamines of supplementen aanraden.

Bij ernstige aften kan je dokter cauterisatie (het verbranden van het aangetaste weefsel) aanraden. Dit kan het gebied steriliseren, de pijn verminderen en de genezing versnellen.

Hoe krijg je aften zo snel mogelijk weg?

De meeste aften verdwijnen al binnen twee weken, ook zonder behandeling. Om het proces toch te versnellen kun je bovenstaande tips toepassen. Een wondermiddel om nóg sneller van je aften af te komen is er helaas niet.

Bekijk ook: mondverzorging

Hoe lang duurt een aft?

De pijn van een aft verbetert meestal na een paar dagen en de zweren genezen meestal binnen twee weken, zelfs zonder behandeling. Als je een aft hebt die langer dan twee weken aanhoudt, maak dan een afspraak met je huisarts.

Kan ik aften voorkomen?

Er is geen solide manier om aften te voorkomen. Maar er zijn verschillende dingen die je kunt doen om je risico te verkleinen:

• Vermijd zuur, zout of gekruid voedsel.
• Goede mondhygiëne. Poets twee keer per dag met een tandenborstel met zachte haren en flos één keer per dag.
• Praat met je dokter over mogelijke voedingstekorten. Wellicht heb je te weinig vitamines in je voedingspatroon opgenomen.
• Verminder stress. Probeer technieken om stress te verminderen, zoals mindfulness en meditatie.

Je kunt aften niet 100% voorkomen, maar door minder zuur te eten, je mond goed schoon te houden en je stress te verminderen kom je een heel eind.

Lees ook: vastzittend slijm oplossen? Oma weet raad!

Wat kan ik verwachten als ik een aft heb?

Als je een aft krijgt, zijn er verschillende vrij verkrijgbare behandelingen die je symptomen kunnen bestrijden, waaronder spoelingen en topische zalven.

Als je last hebt van aften die ongewoon groot zijn of als je symptomen je belemmeren in je dagelijks leven, plan dan een bezoek aan je huisarts.

Wanneer moet ik naar mijn dokter?

Je moet je dokter bellen als je aften hebt die:

• Zich beginnen uit te breiden.
• Ongewoon groot zijn.
• Langer dan twee weken duren.
• Het eten, drinken of andere dagelijkse routines verstoren.
• Gepaard gaan met hoge koorts.

Lees ook: haar sneller laten groeien? Oma weet raad!

Welke vragen moet ik mijn dokter stellen?

Als je een afspraak hebt gemaakt met je zorgverlener, zijn hier enkele vragen die je wilt stellen:

• Is mijn mondzweer een aft?
• Wat kan de oorzaak zijn?
• Moeten er tests worden gedaan?
• Wat zijn mijn behandelingsmogelijkheden?
• Hoe kan ik mijn symptomen thuis onder controle houden?
• Hoe lang duurt het voordat mijn aft overgaat?
• Zijn er manieren om mijn risico op een aft in de toekomst te verminderen?

Samenvatting

Aften kunnen irritant zijn en ze zijn zeker lastig, maar ze zijn niet gevaarlijk. In tegenstelling tot een koortslip wordt een aft niet veroorzaakt door een infectie en kan hij niet van mens tot mens worden overgedragen. De meeste mensen vinden verlichting door het gebruik van vrij verkrijgbare behandelingen. Maar als je symptomen niet verbeteren nadat je deze producten hebt geprobeerd, moet je met je huisarts gaan praten. Die kan je vertellen hoe je van een aft afkomt, zodat je je normale leven weer kunt oppakken.

Verder lezen: oorsuizen? Oma weet raad!