Calcium tekort? Symptomen die meer vertellen

Als je niet genoeg calcium binnenkrijgt, verhoog je het risico op het ontwikkelen van aandoeningen. Daarom duiken we in dit artikel in alle ins & outs van het calcium tekort.

Wat is een calcium tekort?

Calcium is een essentieel mineraal: je lichaam gebruikt het om sterke botten en tanden op te bouwen. Calcium is daarom nodig om je hart en andere spieren goed te laten functioneren. Als je niet genoeg calcium binnenkrijgt, loop je kans op een calcium tekort en verhoog je het risico op het ontwikkelen van aandoeningen zoals:

• Osteoporose
• Osteopenie
• Hypocalcemie (calcium tekort)

Kinderen die niet genoeg calcium binnenkrijgen kunnen als volwassene niet de lengte krijgen die ze zouden moeten krijgen.  Je moet de aanbevolen hoeveelheid calcium per dag binnenkrijgen via het voedsel dat je eet, supplementen of vitamines.

Lees meer: Wat is calcium?

Wat veroorzaakt een calcium tekort?

Veel mensen lopen een verhoogd risico op een calciumtekort naarmate ze ouder worden. Dit tekort kan het gevolg zijn van verschillende factoren, waaronder:

• Lage calciuminname over een lange periode, vooral in de kindertijd
• Medicijnen die de opname van calcium kunnen verminderen
• Voedingsintolerantie voor calciumrijke voeding
• Hormonale veranderingen, vooral bij vrouwen
• Bepaalde genetische factoren

Het is dus heel belangrijk om altijd te zorgen voor voldoende calcium inname.

Lees meer over: Waar is calcium goed voor?

Wat zijn symptomen van een calcium tekort?

Een tekort aan calcium kan verschillende symptomen veroorzaken hebben. Dit zijn de vijf meest gehoorde symptomen:

• Verzwakte botten: Een tekort aan calcium kan uiteindelijk leiden tot osteoporose, wat een aandoening is waarbij de botten broos en zwak worden en makkelijker breken.
• Spierkrampen: Calcium is ook betrokken bij de spierfunctie en een tekort kan leiden tot spierkrampen, vooral in je kuiten.
• Vermoeidheid: Calcium is nodig voor de energie productie in de cellen en een tekort kan weer leiden tot vermoeidheid en zwakte.
• Problemen met het gebit: Een tekort aan calcium kan leiden tot tandbederf en een verhoogd risico op tandvlees-aandoeningen.
• Prikkelbaarheid en depressie: Calcium speelt ook nog een rol bij de signaaloverdracht tussen zenuwcellen en een tekort kan leiden tot prikkelbaarheid, angst en depressie.

Wanneer één of meerdere van deze symptomen duidelijk aan het licht komen, spreekt men dus van een calcium tekort.

Hoeveel mg calcium per dag nodig?

Vrouwen moeten hun calcium inname eerder verhogen dan mannen, dit begint op middelbare leeftijd. Als je in de overgang bent is het nog belangrijker om te letten op je calcium inname.

Tijdens de overgang moeten vrouwen ook hun calcium inname verhogen om het risico op osteoporose en calcium tekort te verlagen. De afname van het hormoon oestrogeen tijdens de overgang zorgt ervoor dat de botten van een vrouw sneller broos worden.

Ook de hormoonstoornis hypoparathyreoïdie kan calciumtekort veroorzaken. Mensen met deze aandoening produceren niet genoeg bijschildklierhormoon, dat het calciumgehalte in het bloed regelt.

Andere oorzaken van hypocalcemie zijn ondervoeding en malabsorptie. Ondervoeding is wanneer je niet genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt, terwijl malabsorptie je lichaam de vitaminen en mineralen die je nodig hebt niet kan opnemen uit het voedsel dat je eet.

Bijkomende oorzaken zijn:

• Vitamine D tekort, waardoor calcium moeilijker wordt opgenomen
• Medicatie, zoals fenytoïne, fenobarbital, rifampin, corticosteroïden, en medicijnen die gebruikt worden tegen verhoogde calciumspiegels
• Pancreatitis
• Hypermagnesemie en hypomagnesemie
• Hyperfosfatemie
• Septische shock
• Massale bloedtransfusies
• Nierfalen
• Bepaalde chemotherapiemiddelen
• Hongerig botsyndroom, dat kan optreden na een operatie voor hyperparathyreoïdie
• Verwijdering van bijschildklierweefsel als onderdeel van een operatie om de schildklier te verwijderen.

Lees ook: Calcium tabletten: wanneer innemen?

Wat als ik een keertje te weinig calcium eet?

Als je een keer te weinig calcium eet, krijg je niet van de ene op de andere dag een calciumtekort. Maar het blijft belangrijk om moeite te doen en elke dag voldoende calcium binnen te krijgen, omdat het lichaam het snel verbruikt.

Veganisten hebben meer kans op een calcium tekort, omdat ze geen dierlijke zuivel consumeren. Echter hebben veel plantaardige eiwit producten calcium toegevoegd om dit probleem te voorkomen.

“Veganisten hebben meer kans op een calcium tekort.”

Een calcium tekort geeft geen symptomen op korte termijn, omdat het lichaam het calciumgehalte op peil houdt door het rechtstreeks uit de botten op te nemen. Maar een langdurig laag calciumgehalte kan ernstige gevolgen hebben.

Lezen over: Plantaardige calcium bronnen

Wat zijn de symptomen van hypocalcemie?

Een calcium tekort in een vroeg stadium kan geen symptomen veroorzaken. Naarmate de aandoening vordert, zullen zich echter symptomen ontwikkelen.

Ernstige symptomen van hypocalcemie zijn onder meer:

• Verwarring of geheugenverlies
• Spierkrampen
• Gevoelloosheid en tintelingen in handen, voeten en gezicht
• Depressie
• Hallucinaties
• Spierkrampen
• Zwakke en broze nagels
• Gemakkelijk breken van de botten

Calcium tekorten kunnen alle delen van het lichaam aantasten, met als gevolg zwakke nagels, tragere haargroei en een broze, dunne huid.

Calcium speelt ook een belangrijke rol bij zowel de afgifte van neurotransmitters als spiersamentrekkingen. Calciumtekorten kunnen dus aanvallen veroorzaken bij verder gezonde mensen.

Als je neurologische symptomen begint te ervaren zoals geheugenverlies, gevoelloosheid en tintelingen, hallucinaties of toevallen, maak dan zo snel mogelijk een afspraak met je arts.

Hoe wordt de diagnose calcium tekort gesteld?

Neem contact op met je arts als je symptomen van calcium tekort ziekte hebt. Die zal je medische geschiedenis bekijken en je vragen naar de familiegeschiedenis van calcium tekort en osteoporose.

Als je arts calciumtekort vermoedt, zal hij een bloedmonster nemen om het calciumgehalte in je bloed te controleren. Je arts zal je totale calcium gehalte, je albuminegehalte en je geïoniseerde of vrije calcium gehalte meten.

Albumine is een eiwit dat calcium bindt en door het bloed transporteert. Een aanhoudend laag calciumgehalte in je bloed kan de diagnose calciumtekort bevestigen.

Normale calciumspiegels voor volwassenen kunnen variëren van 8,8 tot 10,4 milligram per deciliter (mg/dL). Je loopt mogelijk risico op een calcium tekort ziekte als je calciumgehalte lager is dan 8,8 mg/dL. Kinderen en tieners hebben doorgaans hogere calciumwaarden in hun bloed dan volwassenen.

Neonatale hypocalcemie

Neonatale hypocalcemie treedt op bij zuigelingen kort na de geboorte. De meeste gevallen van neonatale hypocalcemie treden op binnen de eerste twee dagen na de geboorte. Maar late hypocalcemie kan drie dagen na de geboorte, of later, optreden.

Risicofactoren voor zuigelingen zijn onder meer dat ze klein zijn voor hun leeftijd en diabetes van de moeder. Late hypocalcemie wordt meestal veroorzaakt door het drinken van koemelk of flesvoeding met te veel fosfaat.

Symptomen van neonatale hypocalcemie zijn onder meer:

• Schrikkerigheid
• Slechte voeding
• Toevallen
• Apneu, of vertraagde ademhaling
• Tachycardie, of een sneller dan normale hartslag.

De diagnose wordt gesteld door het bloed van baby te testen op het totale calciumgehalte of het geïoniseerde calciumgehalte. De glucosespiegel van de baby wordt ook getest om hypoglykemie uit te sluiten.

De behandeling bestaat meestal uit intraveneus calciumgluconaat, gevolgd door enkele dagen orale calcium supplementen.

Hoe wordt hypocalcemie behandeld?

Een calcium tekort is meestal gemakkelijk te behandelen. Het bestaat meestal uit het toevoegen van meer calcium aan je dieet.

Behandel jezelf niet door veel calciumsupplementen te nemen. Meer dan de aanbevolen dosis innemen zonder toestemming van je arts kan leiden tot ernstige problemen zoals nierstenen.

Veel aanbevolen calcium supplementen zijn:

• Calcium carbonaat, dat het minst duur is en het meeste elementaire calcium bevat
• Calcium citraat, dat het gemakkelijkst wordt opgenomen
• Calcium fosfaat, dat ook gemakkelijk wordt opgenomen en geen constipatie veroorzaakt.

Calcium supplementen zijn verkrijgbaar in vloeibare, tablet- en kauwtablettenvorm.

Het is belangrijk op te merken dat sommige medicijnen een negatieve wisselwerking kunnen hebben met calciumsupplementen. Deze medicijnen zijn:

• Bètablokkers voor de bloeddruk zoals atenolol, die de opname van calcium kunnen verminderen als ze binnen twee uur na inname van calciumsupplementen worden ingenomen
• Aluminium maagzuurremmers, die de aluminiumspiegel in het bloed kunnen verhogen
• Cholesterolverlagende galzuursequestranten zoals colestipol, die de calciumabsorptie kunnen verminderen en het verlies van calcium in de urine kunnen vergroten.
• Oestrogeenmedicijnen, die kunnen bijdragen tot een verhoging van de calciumbloedspiegel
• Digoxine, omdat hoge calciumspiegels de toxiciteit van digoxine kunnen verhogen
• Diuretica, die de calciumspiegel kunnen verhogen (hydrochloorthiazide) of de calciumspiegel in het bloed kunnen verlagen (furosemide)
• Bepaalde antibiotica zoals fluoroquinolonen en tetracyclines, waarvan de absorptie door calciumsupplementen kan worden verminderd.

Soms zijn aanpassingen in voeding en supplementen niet voldoende om een calciumtekort te behandelen. In dat geval kan je arts je calciumspiegels willen reguleren door je regelmatig calciuminjecties te geven.

Je kunt binnen de eerste paar weken van de behandeling resultaat verwachten. Ernstige gevallen van calciumtekortziekte zullen met tussenpozen van één tot drie maanden worden gecontroleerd.

Wat zijn de mogelijke complicaties van hypocalcemie?

Complicaties van calciumtekortziekte zijn onder meer oogschade, een abnormale hartslag en osteoporose.

Complicaties van osteoporose zijn onder meer:

• Invalide worden
• Wervelfracturen of andere botbreuken
• Moeite hebben met lopen

Indien onbehandeld kan calciumtekortziekte uiteindelijk fataal zijn.

Hoe kan hypocalcemie voorkomen worden?

Je kunt calcium tekort ziekte voorkomen door elke dag calcium in je voeding op te nemen.

Wees je ervan bewust dat voedingsmiddelen met veel calcium, zoals zuivelproducten, ook veel verzadigd vet en transvet kunnen bevatten. Kies vetarme of vetvrije opties om je risico op het ontwikkelen van hoog cholesterol en hartziekten te verminderen.

Je kunt 1/4 tot 1/3 van je ADH aan calcium krijgen in een enkele portie van sommige melk en yoghurt.

Hoewel het heel belangrijk is om aan je calciumbehoefte te voldoen, wil je er ook voor zorgen dat je niet te veel binnenkrijgt. De bovengrenzen voor de inname van calcium in milligrammen (mg) voor volwassenen:

• 2.000 mg per dag voor mannen en vrouwen van 51 jaar en ouder
• 2.500 mg per dag voor mannen en vrouwen van 19 tot 50 jaar.

Multivitamine supplementen

Je kunt je voeding aanvullen met multivitamine supplementen. Of je arts kan supplementen aanbevelen als je een hoog risico loopt op het ontwikkelen van een calciumtekort. Multivitamines bevatten misschien niet al het calcium dat je nodig hebt, dus zorg ervoor dat je een goed afgerond dieet eet. Als je zwanger bent, neem dan een prenatale vitamine.

Lees ook: Wanneer multivitamine innemen?

Vitamine D

Vitamine D is belangrijk omdat het de snelheid verhoogt waarmee calcium in je bloed wordt opgenomen. Om je calciuminname te verhogen kun je voedsel dat rijk is aan vitamine D aan je dieet toevoegen. Zoals:

• Vette vis zoals zalm en tonijn
• Melk met vitamine D
• Portobello paddenstoelen
• Eieren

Net als bij calciumrijke zuivelproducten kunnen sommige vitamine D-rijke zuivelproducten ook veel verzadigd vet bevatten.

Zonlicht zet je lichaam aan om vitamine D aan te maken, dus wandeling buiten in de zon kan ook helpen om je vitamine D-niveaus te verhogen.

Conclusie

Calcium is heel essentieel voor een goede werking van het hart en de spieren. Onvoldoende inname van calcium kan (uiteindelijk) leiden tot aandoeningen zoals osteoporose, osteopenie en hypocalcemie. En kinderen die niet genoeg calcium binnenkrijgen, kunnen als volwassenen niet hun maximale lengte bereiken.

Kortom, het is dus belangrijk om de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid calcium via voedsel of vitamine supplementen binnen te krijgen.

Calcium vind je vooral in zuivelproducten zoals melk, kaas en yoghurt. Maar calcium is ook te vinden in andere voedingsmiddelen zoals groene bladgroenten (zoals spinazie, boerenkool en broccoli), tofu, zaden en noten (zoals amandelen en sesamzaad), vis (zoals zalm en sardines) en natuurlijk calcium supplementen.